«آرش»؛ از خط مرزی تا زیاده‌خواهی همسایگان

میدان نفتی و گازی آرش یکی از میادین توسعه‌نیافته استراتژیک کشورمان است که مشترک با ناحیه بی‌طرف بین کویت و عربستان است. امتداد ساختمان میدان آرش در آب‌های ایران و ناحیه بی‌طرف بین کویت و عربستان، به میدان الدوراء کویت می‌رسد که از سال ١٩٧۵ در حال بهره‌برداری است.

طبق این مرز حدود ۴۰ درصد ساختمان نفتی و گازی موجود میدان آرش، در آب‌های ایران قرار دارد. سال‌ها پیش شرکت ملی نفت ایران به منظور تعیین میزان ذخائر درجا اقدام به حفر یک حلقه چاه اکتشافی (چاه شماره یک آرش)کرد که موقعیت این چاه نزدیک به خط مرزی مورد قبول کشورمان است. طی۱۲ سال گذشته کشور کویت با مستمسک قرار دادن نتایج لرزه‌نگاری انجام شده توسط شرکت شل برای این کشور، اقدام به تعریف خط مرزی جدید کرده که بر اساس این مرز کل ساختمان میدان آرش در بخش عربی میدان قرار می‌گیرد، اما این مرز هیچ‌گاه مورد پذیرش کشورمان قرار نگرفته است.

ادعاهای کویت و عربستان درباره میدان گازی آرش در حالی مطرح می‌شود که پیش از این عربستان سعودی و کویت برای مشخص شدن حد شرقی این منطقه فراساحلی مشترک، از ایران دعوت به مذاکره کرده و بر حق خود برای توسعه این میدان گازی تاکید کردند. به گزارش ایسنا، پس از این درخواست محسن خجسته‌مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران با تاکید بر اینکه میدان نفتی مشترک تعیین تکلیف‌نشده‌ای بین ایران و عربستان وجود ندارد، گفت: با توجه به احیای روابط بین دو کشور کارهای مقدماتی برای انجام همکاری دوجانبه آغاز شده است.

خجسته‌مهر با اشاره به دریافت مصوبه‌های لازم برای افزایش تولید و نگهداشت توان تولید برای همه میدان‌های مشترک بین ایران و عربستان، تصریح کرد: آمادگی کامل برای آغاز حفاری در میدان مشترک نفتی آرش وجود دارد و منابع قابل‌توجهی را برای اجرای طرح توسعه این میدان در هیات مدیره شرکت ملی نفت ایران مصوب کرده‌ایم و با آماده‌ شدن شرایط، حفاری را در میدان آرش آغاز می‌کنیم. حال کویت و عربستان مدعی شده‌اند منابع طبیعی میدان گازی الدره(آرش) تنها حق مشترک این دو کشور است و طرف دیگری در آن حق ندارد.

معاون اسبق امور بین‌الملل نفت گفت: اگر وزیر کویتی مدعی است که به دلیل نبود خط مرزی ایران حقی ندارد به همین دلیل آنها هم حقی در میدان ندارند، باید خط مرزی تعیین و مشخص شود که ایران هم در میدان مشترک آرش صاحب حق است.

سیدمهدی حسینی، درباره ادعای اخیر مقامات کویتی و عربستانی مبنی بر اینکه ایران نسبت به «میدان آرش» هیچ حقی ندارد، اظهارکرد: واقعیت این است که خط مرزی ایران در منطقه بی‌طرف بین عربستان و کویت و همان منطقه‌ای که اکنون میدان آرش (الدره) قرار دارد؛ تعیین نشده است بنابراین اگر به این دلیل که خط مرزی مشخص نیست مقام کویتی عنوان می‌کند ایران حقی ندارد به همان استدلال و ادعای آنها در خصوص این میدان رد می‌شود و درواقع آنها هم حقی ندارند.

تاریخچه اکتشاف میدان آرش

وی با اشاره به تاریخچه اکتشاف میدان آرش گفت: ماجرا این است که اوایل دهه ۸۰ میدان الدره (آرش) کشف شده بود و طبق نقشه می‌توانست مشترک باشد اما خط مرزی تعیین نشده بود، بر اساس بررسی پرونده‌ها از سال ۱۳۴۹ یعنی از ۴ دهه قبل کویت حاضر نشده بود که روی خط مرزی مذاکره کند.

بنابراین ما موضوع را به شورای‌عالی خلیج‌فارس ارجاع دادیم که آن زمان مرحوم هاشمی‌رفسنجانی رئیس و علی‌اکبر ولایتی دبیر این شورا بود و بنده هم به‌عنوان معاون امور بین‌الملل وزارت نفت در جلسه‌ای که به این منظور تشکیل شد حضور داشتم. در آن برهه تصمیم بر این شد که ما هم در منطقه کار اکتشافی انجام دهیم بنابراین بلافاصله یک دکل به منطقه اعزام و کار اکتشافی را در منطقه مرزی آغاز کردیم که منجر به اکتشاف میدان آرش و ثابت شد که میدان الدره (آرش) مشترک است.

معاون اسبق امور بین‌الملل نفت ادامه داد: همان زمان هم کویت و عربستان فشار بسیار زیادی را در بخش دیپلماسی روی وزارت خارجه ما اعمال کردند که چرا ایران به منطقه دکل مستقر کرده است. از سوی دیگر روزنامه‌های کویت دکل ما را با تانک‌های صدام حسین و اشغال کویت مقایسه کرده و اینگونه مطرح کردند که چه تفاوتی بین دکل‌های ایران و تانک‌های عراق وجود دارد؛ بنابراین فشار زیادی را وارد می‌کردند، آن زمان وزارت امور خارجه بارها تشکیل جلسه داد و بنده هم در برخی از این جلسات حضور داشتم، هرچند مطمئن بودم که ممکن است که تحت فشار تصمیمات متفاوتی گرفته شود. تا نزدیک پایان کار اکتشاف و ارزیابی دیتا و اطلاعات بنده در جلسه یاد شده اعلام کردم فشارها را تا چند هفته آینده هم باید تحمل کنیم تا عملیات اکتشاف تمام شود و بعد در خصوص برنامه‌های بعدی تصمیم‌گیری کنیم.

سد مذاکره شکسته شد

وی تصریح کرد: بعد از پایان کار که دکل را عقب کشیدیم بنده در یک مصاحبه تلویزیونی اعلام کردم که کار اکتشافی پایان یافته و در موضعی دیپلماتیک اینگونه مطرح کردم که نظر به حسن همجواری و جهت رفع نگرانی همسایگان دکل را عقب کشیدیم. نتیجه اینکه یک ساعت بعد از مصاحبه بنده؛ وزیر نفت کویت اعلام کرد با توجه به حسن نیت ایران آماده مذاکره برای تعیین خط مرزی هستند و اطلاع دادند که ظرف دو ماه آینده به ایران سفر خواهند کرد یعنی سدی که چند دهه حاضر نبودند در این رابطه مذاکره کنند شکسته شد و وزیر نفت این کشور با آمادگی کامل، نقشه‌های دقیق و آلترناتیوهایی که داشتند وارد ایران شدند، بنده قبل از ورود وزیر نفت کویت تلاش کرده بودم که در جلسه‌ای مشترک با وزارت خارجه کشورمان خط مرزی را تعیین کنیم. ما نقشه‌ها را تهیه و اعلام کردیم که آماده مذاکره هستیم با وزیر نفت کویت نیز مذاکراتی را انجام دادیم و همه چیز آماده بود که خط مرزی را به سرانجام برسانیم، اما به دلایلی به سرانجام نرسید وزیر نفت کویت قرار شد که برای مذاکره مجدد بار دیگر به ایران سفر کند که البته آن زمان بنده بازنشست شده بودم و از مابقی ماجرا اطلاعی ندارم.

در هر حال از این به بعد قضیه باید توسط وزارت خارجه ایران مورد پیگیری قرار می‌گرفت اما متاسفانه یا ما قضیه را دنبال نکردیم و یا اینکه طرف کویتی علاقه‌ای به پیگیری کار نداشتند؛ جلسه تشکیل نشده و خط مرزی هم تعیین نشد، بنابراین ما اکنون خط مرزی نداریم.

ضرورت تعیین خط مرزی

حسینی یادآور شد: حال اگر وزیر کویتی مدعی است که به دلیل نبود خط مرزی ایران حقی ندارد به همین دلیل آنها هم حقی در میدان ندارند، باید خط مرزی تعیین شود تا مشخص شود که ایران هم در میدان مشترک آرش صاحب حق است.

وی در ادامه بیان کرد: بنده معتقدم اگر بتوانیم در همه میدان‌های مشترک با همکاری طرف مقابل برداشت کنیم بهترین روش است چون هم فضا صمیمی و دوستانه خواهد بود و هم اینکه به میادین آسیب نمی‌رسد. معاون اسبق امور بین‌الملل نفت خاطرنشان کرد: اکنون فضای بهتر سیاسی بین ایران و عربستان در نقطه مثبتی قرار دارد، بنابراین باید با کویت و عربستان خط مرزی را تعیین کنیم و این یک واجب اساسی است.

وی گفت: اکنون در تمامی منطقه خلیج‌فارس جز میدان آرش و بخشی از جنوب عراق خط مرزی مشخص است، باید در فضای مثبت سیاسی جلساتی برگزار و با همکاری وزارت نفت نقشه‌ها تهیه شده و خط مرزی تعیین شود، همچنین سهم هر کشور از این میدان مشخص شود و مشترکا به صورت یک میدان برداشت داشته باشیم و منافع نیز متناسب با سهم هر کشور تقسیم شود.

انتهای پیام/