افزایش هزینه نهاده های دامی و اختلال در تأمین خوراک، در ماه های اخیر به یکی از چالش های اصلی صنعت مرغ و تخم مرغ کشور تبدیل شده است؛ چالشی که به گفته فعالان این حوزه، مستقیماً بر میزان تولید و قیمت تمام شده اثر می گذارد. وابستگی بالای این صنعت به واردات نهاده، در کنار محدودیت های ارزی و ضعف در نظام توزیع، شرایطی را ایجاد کرده که ادامه تولید برای بسیاری از مرغداران با دشواری همراه شده. سهم بالای خوراک در هزینه های تولید، عدم دسترسی مؤثر به نهاده ها و افزایش شدید قیمت ذرت و کنجاله سویا، تولید کننده را در موقعیتی قرار داد که عملا مدیریت هزینه ها ممکن نیست.
پیرامون بررسی چالش های اخیر صنعت مرغداری با رئیس هیات مدیره مرغ تخم گذار به گفتگو پرداختیم.
ناصر نبی پور، رئیس هیات مدیره اتحادیه مرغ تخم گذار تهران درخصوص چالش های روز این صنعت گفت:« در تولید مرغ و تخم مرغ حدود هفتاد و پنج درصد از هزینه ها به خوراک مربوط می شود.مشکل امروز ما نبود خوراک و نهاده ها است. زمانی که هفتاد و پنج درصد از یک مسئله ای (تامین خوراک) با مشکل مواجه می شود در واقع تمام مسئله با مشکل رو به رو است. در صورتی که خوراک موجود باشد هم با قیمت های نجومی عرضه می شود و قابل دسترس نیست. اگرچه این بخش مربوط به بخش خصوصی می شود، اما در واقع تمام اختیارات از جمله ارز توسط دولت تعیین و تامین می شود. زمانی که ارز به دست بخش خصوصی نمی رسد چگونه مسائل را حل کند.این چالش ابتدا به تولید کننده و بعد به مصرف کننده آسیب می زند.»
نبی پور در این زمینه تاکید کرد:« در سیستم مرغداری و دامپروری کشور ما حدود هفتاد الی هشتاد و پنج درصد وابسته به واردات است. وقتی مرغ ها غذا نداشته باشند مرغدار کاری از دستش بر نمی آید. به تامین نیاز ارز داریم تا بتوانیم خوراک مرغ ها را تامین کنیم.»
نبی پور در خصوص تاثیر افزایش قیمت بنزین در بازار تخم مرغ افزود:« ذرت بالاتر از سیصد درصد در دوماه اخیر گران شده؛ ذرت از یازده هزارو پونصد تومان به سی و پنج هزارتومان رسیده که آن هم به سختی پیدا می شود. قیمت سویا از بیست هزارتومان به شصت هفتاد هزارتومان رسیده است.اگر قیمت بنزین به بیست هزارتومان هم می رسید قیمت ها نباید اینقدر بالا می رفت که در این دوماه بدون هیچ علتی افزایش یافت.»
نبی پور راجع به وضعیت امروزمرغداران عنوان کرد:« در ماه های اخیر مرغدارها از روی نبود نهاده بسیارمتضرر شدند؛ مرغدار باید هروز به واحد خود سرکشی کند. این مراکز هم از شهر دور هستند و مرغدار باید متحمل هزینه های زیادی شود. برای دولت تولید اهمیتی ندارد، واردات از تولید اهمیت بیشتری دارد.وضعیت سایت های مرغداری تاسف آور است.»
وی ادامه داد:« شنبه ی دو هفته پیش مرغ چربی دار(مرغی که چربی اضافه دارد و به جای تولید، خوراک را به ضرر اقتصادی تبدیل می کند.) با قیمت چهل و یک هزارتومان عرضه می شد به علت نبودن نهاده به زیر پانزده هزارتومان رسید. در چند روز گذشته که اعلام شد ذرت، سویا توزیع می شود قیمت مرغ چربی داربه سی هزارتومان افزایش یافت. زمان تحویل این وعده ها مشخص نیست چون ذرت و سویا در واقع وجود ندارد.»
نبی پور در خصوص آینده این صنعت عنوان کرد:« با این نحوه مدیریت آینده روشنی پیش روی صنعت وجود ندارد؛ در روز های گذشته وزیر جهاد کشاورزی خبرنگارها را به بندر ماهشهربرای بازدید اسکله بیست و سوم بندر امام و انبارهای غله برده. این کار چه فایده ای دارد وقتی مرغدار دانه و نهاده ندارد.»
مسئله اصلی صنعت مرغ و تخم مرغ، فراتر از نوسان های کوتاه مدت قیمتی بوده و به ساختار تأمین نهاده و سیاست های ارزی بازمی گردد. وقتی بخش عمده تولید به واردات وابسته باشد و تولیدکننده نقشی در تصمیم گیری های ارزی نداشته باشد، هر اختلالی در این زنجیره مستقیماً به کاهش تولید و بی ثباتی بازار منجر می شود.
بدون اصلاح سازوکار تخصیص ارز، شفاف سازی مسیر واردات و توزیع نهاده ها و حمایت مؤثر از تولید داخلی، تکرار این بحران اجتناب ناپذیر است. در غیر این صورت، فشار از تولیدکننده به مصرف کننده منتقل خواهد شد و صنعت مرغ و تخم مرغ همچنان در چرخه ای از زیان و بی ثباتی باقی می ماند.