اخیرا هیئت وزیران مصوبه جدید دولت مبنی بر سهمیه بندی جدید سوخت در کشور را ابلاغ کرد، که هدف آن استفاده حداکثری از سهمیه کارت سوخت شخصی و جلوگیری از افزایش واردات بنزین بود و قرار بود از ۱۵ آذرماه (ابتدای هفته جاری) اجرایی شود که اجرای آن با هدف اعمال برخی اصلاحات به هفته آینده (شنبه ۲۲ آذرماه) موکول شد.
بر اساس این مصوبه و پیش از اعمال و ابلاغ اصلاحیه جدید، مقرر شد که علاوه بر سهمیه اول و دوم، نرخ سهمیه سوم نیز برای برخی از خودروها و وسایل نقلیه اعمال شود و در صورت مصرف ۶۰ لیتر ماهانه ۱۵۰۰ تومانی و مصرف ۱۰۰ لیتر به نرخ دوم یا ۳۰۰۰ تومانی، مصرف مازاد با نرخ سوم یعنی ۵۰۰۰ تومانی قابل استفاده است.
از سوی دیگر بنزین ۵۰۰۰ تومانی شامل خودروهای صفر یا نوشماره داخلی، خودروهای دوم یا غیر از خودرو اول مالکان خودروهای داخلی، خودروهای خارجی وارداتی، خودروهای مناطق آزاد و ویژه اقتصادی و خودروها با پلاک دولتی می شد و هر خودرویی که از طریق کارت جایگاه سوخت اقدام به سوخت گیری کند نرخ بنزین ۵۰۰۰ تومانی برای وی محاسبه می شود و تنها یک خودرو واجد استفاده از سهیمه اول و دوم خواهد بود و کارت سوخت باقی خودروهای شخصی که مالک چند خودرو باشد با نرخ سوم محاسبه خواهد شد. همچنین میزان سهمیه با نرخ دوم خودروهای دوگانه سوز از ابتدای بهمن ماه سال ۱۴۰۴ به نصف کاهش می یابد.
با این حال، پس از برخی اظهارنظرها و انتقادات در رابطه با مکانیسم و نحوه مشمول سهمیه شدن خودروهای نوشماره دولت روز گذشته اصلاحیه جدید دولت به مصوبه اخیر اضافه شد که مقرر شده تا خودروهای صفرِ تولید داخل که قیمت کارخانه ای آنها کمتر از یک میلیارد تومان است، از زمان اجرای طرح در ۲۲ آذرماه سهمیه اول و دوم بنزین دریافت خواهند کرد.
قضیه از آن قرار بود که برخی از واکنش ها به این مصوبه حاکی از آن بود که چرا باید شخصی که پس از ماه ها و سال ها پس انداز، تازه توانسته که یک خودرو داخلی خریداری کند، مشمول سهمیه اول و دوم بنزین نشود و بر همین اساس اصلاحیه جدید اعمال شد و با اجرایی شدن این اصلاحیه، خودروهای صفر و نوشماره، تولید داخل با قیمت کارخانه ای کمتر از یک میلیارد تومان، سهمیه بنزین دریافت کنند.
منظور از خودروهای نو شماره، خودروهای سواری شخصی داخلی است که سند آنها برای اولین بار صادر شده باشد و در سند خودرو، کشور سازنده «ایران» درج شود.
همانطور که در اصلاحیه جدید آمده، خودروهای نوشماره زیر یک میلیارد تومان، مشمول لغو سهمیه اول و دوم بنزین نمی شوند؛ اما با نگاهی به آمارهای تولیدات جدید خودروسازان داخلی که اخیرا بر روی کدال منتشر شده و موضوع افزایش قیمت های کارخانه که هر چند وقت یک بار اعمال می شود به ویژه از زمان مصوبه مرداد ماه شورای رقابت که مقرر شد هیئت مدیره خودروسازان بر اساس اسناد مورد تایید سازمان حمایت قیمت های جدید را مطابق فرمول های مربوطه اعلام کنند و پس از آن شورای رقابت بر آن نظارت کند، بسیاری از خودروهای تولیدی بسته به مزیت ها و به اصطلاحی آپشن آن خودرو در مرز یک میلیارد تومان قرار دارند.
با نگاهی به قیمت خودروهای زیر یک میلیارد تومان می توان دریافت که برای مثال در گروه پژو ۲۰۷، برخی از مدل های این محصول کمتر از یک میلیارد و برخی دیگر کمی بیشتر از یک میلیارد هستند و همچنین خودروهای گروه تارا نیز در مرز یک میلیارد قرار داشته و برخی از مدل های آن از یک میلیارد تومان عبور کرده اند که در این میان به نظر می رسد در بسیاری از گروه های خودرویی تولید داخل، آپشن و نوع گیربکس خودرو به موضوعی تعیین کننده برای مشمول سهمیه نرخ اول و دوم بودن، می شود.
بر اساس آمارهای منتشر شده خودروسازان داخلی بر روی کدال، از ابتدای سال جاری تا پایان آبان ماه و طی هشت ماهه نخست امسال، در گروه خودروسازی سایپا و زیرمجموعه آن، بیش از ۸۹ هزار خودرو در گروه X۲۰۰ که شامل تیبا، کوئیک و ساینا است، تولید شده است. در گروه شاهین نیز، طی این مدت بیش از ۲۱ هزار دستگاه و در گروه سهند بیش از ۹ هزار دستگاه تولید شده که البته به نظر می رسد کاهش بیش از ۳۰ درصدی نیز نسبت به میزان تولید در سال گذشته را تجربه می کند.
در بخش محصولات تولیدی ایران خودرو نیز، طی این مدت بیش از ۱۱۳ هزار دستگاه در گروه پژو، بیش از ۹۹ هزار دستگاه در گروه سورن، بیش از ۶۱ هزار دستگاه در گروه دنا، بیش از ۱۱ هزار دستگاه در گروه رانا و بیش از ۵۸ هزار دستگاه در گروه تارا تولید شده است.
اما سوالی که در این میان مطرح می شود این است که اصلاحیه جدید مربوط به سهمیه بنزین، یک دودستگی در بازار خودرو ایجاد خواهد کرد. برای مثال قیمت کارخانه بسیاری از خودروهای تولید به ویژه در گروه خودروسازی ایران خودرو در مرز یک میلیارد تومان قرار دارد و به محض اعمال افزایش قیمت جدید توسط خودروسازان و عبور قیمت خودروها از مرز یک میلیارد تومان، سهمیه اول و دوم خودروهای نوشماره که مشمول افزایش قیمت می شوند و از قیمت مذکور بالاتر می روند، لغو خواهد شد.
نگاهی به قیمت های برخی از خودروهای داخلی پر مخاطب نشان می دهد که قیمت کارخانه خودروهایی مثل تارا در محدوده بالاتر از ۹۵۰ میلیون تومان قرار دارد، قیمت کارخانه بیشتر مدل های ۲۰۷ در محدوده ۹۰۰ میلیون تا یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان قیمت محصولات گروه دنا از ۹۳۰ میلیون تومان تا یک میلیارد و ۱۸۰ میلیون تومان است. همچنین قیمت کارخانه محصولات گروه شاهین نیز از ۸۹۰ میلیون تومان تا یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان در نوسان است و برخی دیگر از محصولات این خودروساز که از گیربکس اتومات برخوردار هستند نیز در مرز یک میلیارد تومان قرار دارند که به محض هرگونه افزایش قیمت توسط شرکت خودروساز، بی شک قیمت همه این محصولات از مرز یک میلیارد تومان عبور خواهد کرد و دارندگان خودروهای جدید، دیگر مشمول سهمیه اول و دوم بنزین نخواهند بود.
به نظر می رسد که اگر این مصوبه، مطابق اصلاحیه اخیر در مورد خودروهای داخلی نوشماره، اجرایی شود و با گذشت زمان و افزایش قیمت محصولات توسط خودروسازها، بسیاری از محصولات خودروسازان داخلی نیز از مرز یک میلیارد تومان عبور کنند و اگر قرار باشد، برای کنترل این موضوع، شورای رقابت، قصد مخالفت با افزایش قیمت خودروسازها را داشته باشد، بدون شک میزان تولید محصولات خودروسازها با کاهش روبرو خواهد شد و همین موضوع که به عدم عرضه منجر می شود، اثر بالایی در افزایش قیمت محصولات در بازار خواهد داشت.