پردرآمد ترین مشاغل در ایران / حقوق این افراد دو برابر می شود

تعیین دستمزد برای مشاغل گوناگون یکی از مهم‌ترین مسائل اقتصادی است که باید در تعادل باشد. این مسئله تأثیر زیادی بر بازار کار، تعادل اقتصادی کشور و رفاه اجتماعی دارد. در تعیین دستمزد باید عوامل مختلفی از جمله نرخ تورم، نیروی کار مورد نیاز، تأمین نیروی کار ماهر، سطح زندگی، هزینه‌های زندگی و نیز سطح رقابت در بازار کار مدنظر قرار گیرد.

هفته‌های پایانی هر سال، دولت، گروه‌های کارگری و کارفرمایی حداقل دستمزد کارگران را مشخص می‌کنند. حقوق کارمندان هم در قالب بودجه تعیین می‌شود. از سوی دیگر مشاغل آزاد هم به فراخور خود، بازه‌ای از دستمزد را راساً یا در یک فرآیند چانه زنی اعمال می‌کنند. در نتیجه اگرچه بخش زیادی از مزدبگیران، حداقل بگیر هستند، باید گفت دستمزد دریافتی نیروی کار و فعالان اقتصادی عملاً به صورت یک طیف خواهد بود. در این زمینه، به تازگی یکی از مراجع شغلی در کشور، نتایج یک نظرسنجی را که مدعی شده با مشارکت حدود صد هزار نفر شاغل در سراسر کشور انجام شده منتشر کرده است. این گزارش با ارائه جزییات دریافتی مشاغل مختلف در سال گذشته، مشاغل منتخب را از منظر سطح درآمد و جهش آن در سال گذشته دسته بندی کرده و همچنین در حاشیه، تحلیل‌های جالبی درخصوص مقایسه دریافتی‌ها با تورم و بررسی مولفه‌های مختلف نظیر سطح ارشدیت، میزان تجربه، نوع منطقه محل کار و دانشگاه محل تحصیل بر دریافتی نیروی کار ارائه کرده است.

در این گزارش، به بررسی برخی از مهم‌ترین بخش‌های آن می‌پردازیم.

فاصله حقوق‌ها در بخش خصوصی زیاد شد؟

اگرچه در سال‌های اخیر، حداقل دستمزد نیروی کار از تورم عقب افتاده است، اما داده‌های گزارش مذکور نشان می‌دهد که وضعیت حقوق‌های دریافتی در بخش خصوصی (که اجمالاً می‌توان به آن دستمزد اطلاق کرد) روند دیگری داشته‌اند. بر این اساس، «میانه» (و نه میانگین) دستمزدها مورد بررسی قرار گرفته است. طبق تعاریف، میانه حقوق دریافتی به معنای سطحی از حقوق است که نیمی از جامعه مد نظر (در این جا نیروی کار) از آن بیشتر و نیمی دیگر از آن سطح کمتر دریافتی داشته‌اند. به این ترتیب با مبدأ گرفتن سال ۱۳۹۹، ملاحظه می‌شود که میانه حقوق دریافتی در بخش خصوصی در سال ۱۴۰۲، از تورم ۶ درصد بیشتر شده است. به گزارش خراسان، این موضوع در شرایطی که بخش زیادی از نیروی کار در بنگاه ها، حداقل بگیر هستند، می‌تواند به این معنی باشد که فاصله دریافتی‌ها در بخش خصوصی افزایش یافته است. همچنین با توجه به این که در سال‌های اخیر، افزایش حقوق کارمندان دولت کمتر از تورم بوده، می‌توان گفت انعطاف‌پذیری دستمزدهای بخش خصوصی نسبت به بخش دولتی به‌دلیل وجود قدرت چانه‌زنی در بخش خصوصی است که امکان حفظ ستاره‌ها (نیروهای کلیدی) را با تعدیل حقوق می‌دهد.

مشاغل با رشد درآمدی بیشتر از تورم

گزارش مذکور تصویری سریع از گروه‌های شغلی‌ای ارائه کرده که در سال گذشته، رشد «میانه دستمزد» شان بیشتر یا کمتر از تورم بوده است. در این زمینه گروه‌های شغلی برنامه نویسی، مهندسی صنایع و مدیریت پروژه، کارشناس و مدیر فروش بازاریابی و همچنین مشاغل حقوقی، از جمله مشاغل با رشد بالا و سطح «میانه درآمد» بیش از میانگین (۱۴ میلیون تومان) بوده‌اند. در میان مشاغل با سطح «درآمد میانه» کمتر از میانگین ۱۴ میلیون تومان نیز فروشندگی و ویزیتوری، روابط عمومی و مهندسی معماری مشاغل با رشد بالا قرار داشته‌اند. در خور ذکر است به دلیل رشد جدی صنعت فناوری اطلاعات، موقعیت‌های شغلی مربوط به این حوزه نظیر برنامه نویسی رشد زیادی را در عین حقوق‌های بالا تجربه کرده‌اند.

مشاغل عقب افتاده از تورم

در سویی دیگر داده‌های منتشر شده نشان می‌دهد «میانه دستمزد» برخی دیگر از مشاغل در سال گذشته با رشد کمتر از تورم روبه رو شده‌اند. از این جمله مشاغل می‌توان به مدیر محصول، منابع انسانی، بازرگانی و تجارت، مالی و حسابداری و دیجیتال مارکتینگ و سئو اشاره کرد که در عین حال سطح دریافتی شان از میانگین ۱۴ میلیون تومان (به صورت ماهانه) بیشتر بوده است. مشاغل تکنیسین فنی/تعمیرکار، پشتیبانی مشتریان، راننده و پیک، مسئول دفتر، کارگر ساده و پرستار و بهیار نیز از جمله مشاغل با درآمد پایین و در عین حال رشد «میانه دستمزد» کمتر از تورم بوده‌اند.

سطح ارشدیت، اثرگذارترین عامل بر حقوق و افزایش آن

گزارش مذکور نشان می‌دهد که سطح ارشدیت در بنگاه‌ها نقش بیشتری در افزایش دستمزد افراد نسبت به سایر عوامل دارد. پیش‌بینی می‌شود میانه حقوق یک کارمند ساده در سال ۱۴۰۳، ۱۲.۶ میلیون تومان، کارشناس ۱۷.۵ میلیون تومان، کارشناس ارشد ۲۴.۱ میلیون تومان و مدیر ۳۶ میلیون تومان باشد. در عین حال طبق تحلیل انجام شده، حقوق مدیران در سال ۱۴۰۳ بیش از ۴.۹ برابر سال ۱۳۹۹ خواهد بود. در حالی که کارمندان افزایش ۴.۲ برابری دستمزد را خواهند داشت.

از منظر سایر عوامل ملاحظه می‌شود که:

۱-افراد باسابقه بیش از ۱۰ سال، ۲ برابر افراد کم تجربه (در امسال) حقوق دریافت خواهند کرد.

۲-میانه حقوق در تهران ۳۰ درصد بیشتر از سایر شهرهاست.

۳-دانشگاه محل تحصیل کمترین اثر را بر میانه حقوق دارد. به طوری که میانه حقوق دانش آموختگان دانشگاه‌های دولتی وآزاد برابر بوده و تنها ۱۰ درصد از سایر دانشگاه‌ها بیشتر است.