آخرین آمار از نرخ بیکاری / آقایان بیکارترند یا خانم ها ؟

نرخ بیکاری به میزان افراد بیکار در یک جامعه در طول یک زمان مشخص اشاره دارد. این نرخ می‌تواند به عنوان یکی از شاخص‌های اصلی اقتصاد کشورها و همچنین تحلیل نظام اشتغال در آنها محسوب شود. بیکاری در کشورها در اثر بسیاری از عوامل مانند رکود، تنگناهای مالی، تحریم‌ها و محدودیت‌های اقتصادی و غیره رخ می‌دهد. در نظر گرفتن نرخ بیکاری برای تصمیم‌گیری‌های سیاستگذاری و اقتصادی بسیار مهم است و دولت‌ها برای کاهش این نرخ تلاش می‌کنند. از دیگر کاربردهای نرخ بیکاری می‌توان به بررسی و تحلیل موقعیت بازار کار و همچنین تاثیرات آن بر ارزش واحدهای پولی و نرخ فائده اشاره کرد.

اولین تصویر از بازار کار در پاییز ۱۴۰۲؛ کاهش نرخ بیکاری ادامه‌دار شد

 مرکز آمار در تازه‌ترین گزارش خود از وضعیت بازار کار،‌ شاخص‌های این حوزه را به روزرسانی کرده است. طبق این گزارش، نرخ بیکاری کل کشور در پاییز ۱۴۰۲ نسبت به پاییز ۱۴۰۱ کاهش یافته است. در مقابل، نرخ مشارکت و نرخ اشتغال با افزایش مواجه شده است. این تغییرات مربوط به کل کشور است و تغییرات شاخص‌های بازار کار در زنان و مردان تاحدودی متفاوت است.

به بیان دیگر، در پاییز سال جاری نرخ مشارکت و نرخ اشتغال زنان افزایش نسبت به مدت مشابه در سال قبل با افزایش مواجه شده است. در مقابل، نرخ بیکاری زنان با وجود افزایش تعداد زنان بیکار ثابت مانده است. به نظر می‌رسد چون تعداد زنانی که شاغل شده‌اند به مراتب بالاتر از تعداد زنان بیکارشده است، نرخ بیکاری ثابت مانده و نرخ اشتغال بالا رفته است.

نرخ بیکاری مردان نیز در سومین فصل سال جاری با کاهش مواجه شده است. در مقابل، نرخ مشارکت و نرخ اشتغال این گروه شاهد افزایش بوده است.

حساب و کتاب نرخ بیکاری

مرکز آمار یکی از نهادهای رسمی ارائه‌دهنده آمار است که محاسبه شاخص‌های بازار کار را بر عهده دارد. سه مورد از مهم‌ترین این شاخص‌ها، نرخ بیکاری، نرخ اشتغال و نرخ مشارکت است. نرخ مشارکت نشان‌دهنده درصدی از جمعیت در سن کار (۱۵ ساله و بالاتر) است که یا به صورت شاغل و یا به صورت بیکار در بازار کار فعالیت دارد. بیکار نیز به شخصی اطلاق می‌شود که یا تمایل به کارکردن داشته باشد و یا دنبال کار بگردد. بنابراین افرادی که قصد کارکردن ندارند یا از یافتن شغل ناامید شده‌اند در محاسبه بیکاران لحاظ نمی‌شوند.

به نسبت جمعیت بیکاران به جمعیت فعال، نرخ بیکاری گفته می‌شود. این نرخ نشان‌ می‌دهد که چند درصد از افراد فعال در بازار کار، بیکار هستند. حال اگر جمعیت افراد شاغل به جمعیت فعال تقسیم شود، نرخ اشتغال به دست می‌آید که نشان‌دهنده درصدی از جمعیت فعال است که شغل دارند.

برای مثال، نرخ مشارکت زنان نشان‌دهنده درصدی از زنان ۱۵ ساله و بالاتر است که در بازار کار یا به صورت شاغل و یا به صورت بیکار مشارکت دارند. بر این اساس، نرخ اشتغال زنان در برگیرنده درصدی از زنان فعال در بازار کار است که شاغل هستند.

افزایش نرخ مشارکت در پاییز ۱۴۰۲

جدیدترین داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد که در پاییز سال جاری حدودا ۲۶ میلیون و ۸۱۹ هزار نفر از جمعیت ۱۵ ساله و بالاتر در بازار کار ایران مشارکت داشته‌اند. به عبارت دیگر، نرخ مشارکت در پاییز سال جاری ۴۱.۵ درصد برآورد شده است. این نرخ در مدت مشابه در سال قبل ۴۱ درصد بوده بنابراین نرخ مشارکت با افزایش مواجه شده است. البته این تغییرات مربوط به کل کشور است.

شواهد به دست آمده حاکی از آن است که نرخ مشارکت زنان و مردان نیز در پاییز سال جاری بالاتر از پاییز سال قبل قرار گرفته است. به بیان دقیق‌تر، نرخ مشارکت مردان از ۶۸.۵ درصد به ۶۸.۶ درصد رسیده است. این نرخ در زنان نیز بعد از تجربه افزایش ۰.۸ واحد درصدی وارد کانال ۱۴.۴ درصد شده است.

جا ماندن زنان از روند نزولی نرخ بیکاری در کشور

همزمان با افزایش نرخ مشارکت، نرخ بیکاری نیز در پاییز ۱۴۰۲ به سطح ۷.۶ درصد رسیده در حالی که این نرخ در پاییز گذشته برابر با ۸.۲ درصد بوده است. بر این اساس، در پاییز سال جاری حضور تقریبا ۲ میلیون و ۴۳ هزار نفر بیکار در بازار کار ایران ثبت شده است.

با این که نرخ بیکاری زنان در پاییز سال جاری ۱۴.۲ درصد ثبت شده و نسبت به پاییز سال قبل تغییری نکرده اما تعداد زنان بیکار ۴۷ هزار و ۲۷۴ نفر افزایش یافته است. در مقابل، نرخ بیکاری در مردان کاهش یافته و از ۷ درصد به ۶.۲ درصد رسیده است. بر این اساس، تعداد زنان بیکار ۱۵ ساله و بالاتر در پاییز سال جاری حدود ۶۶۳ هزار نفر و تعداد مردان بیکار در این بازه سنی حدود یک میلیون و ۳۸۰ هزار نفر برآورد شده است.

پیروی زنان و مردان از افزایش نرخ اشتغال در کل کشور

همانطور که پیش‌تر به آن اشاره شد، نرخ اشتغال نشان‌دهنده درصدی از جمعیت فعال است که به صورت شاغل در بازار کار مشارکت دارد. داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد که نرخ اشتغال در کل کشور افزایش یافته و از ۳۷.۷ درصد به ۳۸.۳ درصد رسیده است.

نرخ اشتغال زنان نیز از این روند پیروی کرده و با افزایش ۰.۷ واحد درصدی در پاییز سال جاری روی پله ۱۲.۴ درصد ایستاده است. به عبارت دیگر، حدودا ۲۷۰ نفر به جمعیت زنان شاغل در پاییز سال جاری نسبت به پاییز سال گذشته اضافه شده است. مردان نیز از این قاعده مستنثی نبودند و نرخ اشتغال آن‌ها به کانال ۴۶.۳ درصد وارد شده است.