کریسمس یا نوئل جشنی در میان مسیحیان است که برای گرامیداشت زادروز حضرت عیسی مسیح (ع) برگزار میشود. این جشن هر ساله هم زمان با سالروز میلاد حضرت مسیح و با هدف گرامی داشت این روز برگزار میشود در صورتی که جشن سال نو، هفت روز بعد از کریسمس و هم زمان با آغاز سال نو میلادی برپا میشود.
تاریخ دقیق جشن کریسمس در تقویم شمسی برابر با روز یکشنبه ۴ دی ماه ۱۴۰۱ است.
تاریخ دقیق جشن کریسمس (میلاد حضرت مسیح) در تقویم میلادی مصادف با روز یکشنبه ۲۵ دسامبر سال ۲۰۲۲ است.
تاریخ دقیق روز کریسمس در تقویم قمری هم زمان با روز یکشنبه یکم جمادیالثانی سال ۱۴۴۴ است.
مسیحیان پیرو کلیسای کاتولیک و آئین پروتستان، کریسمس را در روز ۲۵ دسامبر مصادف با ۴ دی ماه هر سال جشن گرفته و برخی از مسیحیان نیز این جشن را در شامگاه روز بیست و چهارم همین ماه برگزار میکنند اما مسیحیان ارامنه و ارتدوکس، کریسمس را دیرتر از دیگر مسیحیان و در تاریخ پنجم و ششم ژانویه مصادف با ۱۶ و ۱۷ دی ماه جشن میگیرند. این گروه از مسیحیان پنجم ژانویه را روز میلاد مسیح میدانند. از آنجا که ارامنه بزرگترین گروه مسیحیان در کشور ایران هستند بنابراین جشن کریسمس در ایران معمولاً در ۱۶ و ۱۷ دی ماه برگزار میشود.
تعطیلات کریسمس از روز میلاد مسیح آغاز شده و تا دوازده روز بعد از آن ادامه دارد. این تاریخ در تقویم شمسی از چهارم دی ماه هر سال شروع شده و در پانزدهم دی ماه خاتمه مییابد.
کریسمس چیست؟
کریسمس ( Christmas) یا نوئل ( Noël) به معنای مراسم عشای ربانی (مَس) در روز مسیح یا جشن مسیح، به جشنی گفته میشود که مسیحیان به مناسبت گرامیداشت میلاد مسیح برگزار میکنند و از سالروز میلاد مسیح در ۲۵ دسامبر هر سال آغاز و تا جشن خاجشویان در روز ۶ ژانویه ادامه مییابد.
درخت کریسمس برای نخستین بار در آلمان مورد استفاده قرار گرفت. افراد معمولاً درختهای همیشه سبز مثل کاج یا صنوبر را برای درخت کریسمس انتخاب میکنند و آن را با وسایل مختلف که هر کدام نماد خاصی دارد، برای جشن کریسمس تزئین میکنند. از جمله این وسایل میتوان به فرشته یا عروسکهای کوچک، زنگوله، ستاره، آب نبات یا شکلات، ریسههای چراغ و انواع گوی های رنگی اشاره کرد. تزئین درخت کریسمس برای بسیاری از افراد یک سنت محسوب شده و آن را بسیار مهم میدانند. در تزئین درخت کریسمس، فرشته یا ستاره را در بالای درخت قرار میدهند که ستاره نماد رخ دادن معجزه و فرشته نماد پیامرسان خبر به دنیا آمدن حضرت مسیح است.
بابانوئل یا پاپانوئل به پیرمردی با ریشهای سفید و لباس قرمز گفته میشود که معمولاً یک کیسه پر از هدیه برای بچهها به همراه دارد و برای بچههای خوب در روز جشن کریسمس یا شب قبل از آن هدیه میآورد. در برخی کشورها به او سانتا کلاوس یا پدر کریسمس نیز گفته میشود. این شخصیت اشاره به یک کشیش مسیحی به نام سن نیکولاس دارد که در قرن ۴ میلادی به دلیل کمکهای فراوان و هدیه دادن به فقرا شهرت داشت. سن نیکولاس در کودکی با از دست دادن پدر و مادرش ثروت زیادی به ارث برد و از این ثروت برای کمک به فقرا استفاده کرد.
مسیحیان آداب و رسوم خاصی را مثل خواندن آهنگهای ویژه کریسمس، هدیه دادن، تزئین درخت کریسمس، تزئین خانهها و خیابانها، پختن غذا و خوراکیهای ویژه، فرستادن کارت تبریک به عزیزان، اجرای نمایش تولد عیسی مسیح و … برای برپایی جشن کریسمس انجام میدهند.
یکی از آداب و رسومهای کریسمس خواندن سرودهای خاص است. برخی از این سرودها مربوط به قرن چهارم میلادی هستند. سرودهای قدیمی توسط اسقفان اعظم نوشته شدهاند ولی در حال حاضر ترانههای مدرن نیز برای کریسمس سروده میشود. یکی از محبوب ترین سرودهای کریسمس سرود جینگل بلز نام دارد که بیشتر از سرودهای دیگر در سراسر دنیا در جشن کریسمس خوانده میشود.
جشن کریسمس بیشتر در کشورهایی که شهروندان مسیحی دارند و متناسب با سنت و تاریخ آنان، با مراسمها و آداب متفاوتی برگزار میشود. این جشن در ایتالیا بر پایه عشق، خانواده و غذا، در ایالات متحده آمریکا با درخت کریسمس، بابانوئل و گوزنهایش، در آلمان با دور هم جمع شدن تمامی اعضای خانواده، در فرانسه به نام جشن نوئل، در روسیه در روز هفتم ژانویه و در انگلستان، کرواسی، برزیل، چین، مجارستان، کره جنوبی، مکزیک، ژاپن، لهستان، اتریش و بسیاری از کشورها با انجام مراسمهای مختلف برگزار میشود.