آبگرفتگی بیشتر ناشی از عدم وجود زیرساختهای مناسب برای دفع آب سطحی، تغییرات اقلیمی و مدیریت ناکارآمد شهری است. این مشکلات در برخی از شهرهای ایران به حدی شدید میشود که زندگی روزمره را واقعا مختل کرده و مشکلات بسیاری را ایجاد میکند.
امروزه با استفاده از فناوریهای مدرن و تجهیزات پیشرفته مانند پمپهای تخصصی و کف کشها میتوان سیستمهایی کارآمد برای رفع چنین معضلاتی طراحی و اجرایی کرد. در این مقاله، دلایل اصلی آبگرفتگی معابر، پیامدهای آن و راهکارهای پیشنهادی برای مدیریت این معضل را بررسی میکنیم.
آبگرفتگی معابر میتواند دلایل متعددی داشته باشد. حتی در هر شهری متناسب با شرایط ویژه، موقعیت جغرافیایی، زیرساختها و… میتواند این دلایل متفاوت باشد. اما ۳ موردی که در ادامه به آنها اشاره شده است، از جمله اصلیترین دلایل آبگرفتگی معابر در ایران به شمار میروند.
یکی از مهمترین دلایل آبگرفتگی معابر، مشکلات موجود در زیرساختهای شهری است. بسیاری از شهرها از شبکههای قدیمی و ناکارآمد دفع آب سطحی استفاده میکنند که ظرفیت کافی برای مدیریت بارشهای شدید را ندارند.
این زیرساختها اغلب دچار فرسودگی شدهاند و رسوبات یا زبالههای انباشتهشده در کانالها مانع از تخلیه سریع آب میشود. نبود سیستمهای زهکشی مدرن نیز به این مشکل دامن زده و باعث افزایش احتمال وقوع سیلابهای شهری شده است.
متاسفانه بحث اگو شهری هنوز در ایران به صورت معضلی حل نشده باقی مانده است. این در حالی است که در بسیاری از کشورهای اروپایی، سالهاست که اگو شهری نه تنها معضل آبگرفتگی معابر را حل کرده است، بلکه محلی برای عبور تاسیسات شهری مثل لولههای آب و حتی سیستمهای برق شهری است.
هر چند ایران به شدت درگیر بحران آب و کاهش بارندگی است. اما به دلیل تغییرات اقلیمی شاهد افزایش بارندگی در برخی از بازههای زمانی در بعضی از شهرهای ایران هستیم. همین مسئله فشار مضاعفی بر سیستمهای دفع آب شهری وارد میکند.
بارشهای ناگهانی و متمرکز که در مدت زمان کوتاهی حجم زیادی از آب را تولید میکنند، اغلب فراتر از ظرفیت شبکههای زهکشی فعلی است و باعث جاری شدن آب در معابر میشود. حتی در بعضی از شهرها، در این شرایط شاهد هستیم که مشکل از آبگرفتگی معابر فراتر رفته و خانههای مردم درگیر آبگرفتگی میشود.
ساختوسازهای بیرویه و استفاده از مصالح غیرقابل نفوذ مانند آسفالت و بتن در خیابانها و پیادهروها، مانع از نفوذ آب به زمین شده است. کاهش فضاهای سبز و نفوذپذیر نیز این مشکل را تشدید کرده است. این موضوع نه تنها آبگرفتگی را افزایش میدهد، بلکه باعث کاهش جذب آب توسط منابع زیرزمینی نیز میشود.
وجود چنین مشکلاتی، لزوم استفاده از تکنولوژیهای روز را بسیار پررنگتر میکند. چرا که تغییر ساختار شهری در بسیاری از نقاط ایران یا امکانپذیر نیست، یا هزینههای بسیار سنگینی دارد یا زمان بسیار طولانی میطلبد.
موارد زیر از جمله پیامدهای آبگرفتگی معابر است.
آبگرفتگی میتواند خسارتهای قابل توجهی به زیرساختهای شهری وارد کند. خیابانها، پلها و خطوط انتقال انرژی در هنگام آبگرفتگی در معرض خرابی قرار میگیرند. علاوه بر این، خسارت به خودروها و وسایل نقلیه شخصی و عمومی هزینههای اضافی برای شهروندان ایجاد میکند. شرکتهای بیمه نیز اغلب با حجم بالایی از درخواستهای جبران خسارت مواجه میشوند.
زندگی روزمره شهروندان در هنگام وقوع آبگرفتگی به شدت مختل میشود. تأخیر در حملونقل، بسته شدن مسیرها و افزایش ترافیک از جمله مشکلات رایج هستند. همچنین، ورود آب آلوده به معابر میتواند خطرات بهداشتی جدی ایجاد کرده و باعث شیوع بیماریهای مرتبط با آب شود.
آبگرفتگی معمولاً زبالهها، مواد شیمیایی و آلایندههای شهری را به داخل رودخانهها و منابع آبی منتقل میکند. این موضوع باعث آلودگی شدید منابع آبی میشود و سلامت اکوسیستمهای طبیعی را به خطر میاندازد.
۳ مورد از موثرترین راهکارها را در ادامه مشاهده میکنید.
یکی از گامهای اساسی برای کاهش آبگرفتگی، بازسازی و تقویت شبکههای زهکشی شهری است. این کار شامل احداث کانالهای جدید، بازسازی کانالهای فرسوده و نصب مخازن ذخیرهسازی آب باران است. این اقدامات میتواند حجم آب سطحی را کاهش داده و احتمال وقوع سیلابهای شهری را کمتر کند.
شهرداریها میتوانند با افزایش فضای سبز، استفاده از پوششهای نفوذپذیر در خیابانها و پیادهروها، و اعمال مقررات سختگیرانه برای ساختوسازها، از شدت آبگرفتگی بکاهند. ایجاد مخازن زیرزمینی برای ذخیرهسازی آب باران نیز یک روش کارآمد برای مدیریت روانآبهای سطحی است.
تجهیزاتی مانند پمپهای قدرتمند و کفکشها میتوانند نقش مهمی در کاهش اثرات آبگرفتگی داشته باشند. این ابزارها قادرند آب جمعشده در معابر و مخازن را به سرعت تخلیه کرده و جریان آب را به سمت مناطق مناسب هدایت کنند.
در مدیریت بحران آبگرفتگی، استفاده از تجهیزات پیشرفته مانند پمپها و کفکشها بسیار حیاتی است. این تجهیزات به ویژه در تخلیه آب از مناطقی که دسترسی به آنها دشوار است یا حجم بالایی از آب در آنها جمع شده است، مؤثر هستند.
در مناطق شهری، این تجهیزات به صورت گسترده در ایستگاههای پمپاژ و مناطق پرآبگرفتگی مورد استفاده قرار میگیرند.
خوشبختانه یکی از برترین تولید کنندگان این پمپها، شرکت ایرانی توان تک است. این شرکت به عنوان اولین تولید کننده کف کش در ایران، دارای بالاترین استانداردهای جهانی است و بخشی از تولیدات کفکش و لجن کش خود را به اروپا صادر میکند.
آبگرفتگی معابر یک معضل جدی است که با مدیریت صحیح میتوان از پیامدهای منفی آن کاست. بازسازی زیرساختها، مدیریت هوشمندانه منابع آب و استفاده از فناوریهای پیشرفته، راهحلهایی برای کاهش این معضل هستند.
پمپها و کفکشها به عنوان تجهیزات تخصصی در مدیریت بحران آبگرفتگی، نقش مهمی ایفا میکنند. سرمایهگذاری در این تجهیزات، میتواند به طور مؤثری از شدت مشکلات ناشی از آبگرفتگی بکاهد و کیفیت زندگی در شهرها را ارتقا دهد.