پادکست | نیروی هوایی ایران با کدام جنگنده نسل بعد پرواز خواهد کرد؟

با برداشته شدن تحریم‌ های تسلیحاتی سازمان ملل، گمانه‌زنی‌ها در خصوص خریدهای جدید نظامی ایران، به ویژه در حوزه جنگنده‌های پیشرفته، به اوج خود رسیده است. در این گزارش به بررسی و تحلیل برترین جنگنده‌های حال حاضر جهان از سه بلوک اصلی قدرت ( روسیه، ایالات متحده و چین )، ارزش ریالی آن‌ها و در نهایت، سناریوهای محتمل برای انتخاب و خرید جنگنده توسط ایران می‌پردازیم.

پادکست صوتی:

جدال برترین جنگنده های جهان: 

عرصه فناوری های هوایی نظامی، همواره صحنه رقابت تنگاتنگ قدرت های بزرگ بوده است. در حال حاضر، جنگنده های نسل پنجم و ++۴ پیشرفته ترین نمونه های عملیاتی در جهان به شمار می روند که هر یک دارای ویژگی ها و قابلیت های منحصربه فردی هستند.

۱. جنگنده های آمریکایی (سری F): اوج فناوری و قدرت

جنگنده های آمریکایی، به ویژه سری F، همواره به عنوان معیاری برای سنجش قدرت هوایی در جهان شناخته شده اند.

F-۳۵ Lightning II: این جنگنده نسل پنجمی، با قابلیت پنهان کاری فوق العاده، آویونیک یکپارچه و سیستم های جنگ الکترونیک پیشرفته، در حال حاضر یکی از توانمندترین جنگنده های چندمنظوره جهان است. قیمت هر فروند از این جنگنده بسته به مدل، بین ۸۰ تا ۱۲۰ میلیون دلار تخمین زده می شود.

F-۲۲ Raptor: اولین جنگنده نسل پنجم جهان که به طور خاص برای برتری هوایی طراحی شده است. F-۲۲ با پنهان کاری بی نظیر و مانورپذیری فوق العاده، همچنان یک رقیب بی بدیل در آسمان به شمار می رود. تولید این جنگنده متوقف شده و قیمت آن بسیار بالا (بیش از ۱۵۰ میلیون دلار) است.

F-۱۵EX Eagle II: نسخه به روز شده و پیشرفته از جنگنده افسانه ای F-۱۵ که با رادار و سیستم های الکترونیکی مدرن، قابلیت حمل تسلیحات بسیار بالایی دارد و به عنوان یک جنگنده نسل ++۴ قدرتمند شناخته می شود. قیمت هر فروند از این مدل حدود ۸۵ میلیون دلار است.

۲. جنگنده های روسی (خانواده سوخو): قدرت مانور و توانایی های بی بدیل

جنگنده های روسی، به خصوص خانواده سوخو، به دلیل مانورپذیری خیره کننده و توانایی های رزمی بالا شهرت دارند.

سوخو-۵۷ (Felon): پاسخ روسیه به جنگنده های نسل پنجم آمریکایی. این جنگنده با طراحی خاص خود، دارای سطح مقطع راداری پایینی بوده و از موتورهای قدرتمند با قابلیت تغییر بردار رانش بهره می برد که مانورپذیری فوق العاده ای به آن می بخشد. قیمت تخمینی هر فروند سوخو-۵۷ حدود ۴۰ تا ۵۰ میلیون دلار است.

سوخو-۳۵ (Flanker-E): این جنگنده نسل ++۴، یک نمونه بسیار پیشرفته از خانواده سوخو-۲۷ به شمار می رود. سوخو-۳۵ با بهره گیری از رادار قدرتمند "ایربیس-ئی"، موتورهای پیشرفته با قابلیت تغییر بردار رانش و توانایی حمل طیف گسترده ای از تسلیحات، یکی از خطرناک ترین جنگنده های برتری هوایی در جهان محسوب می شود. قیمت صادراتی هر فروند از این جنگنده بین ۸۰ تا ۱۰۰ میلیون دلار تخمین زده می شود.

سوخو-۳۷: لازم به ذکر است که سوخو-۳۷ یک جنگنده پیش نمونه و اثباتگر فناوری (Technology Demonstrator) بود و هیچ گاه به تولید انبوه نرسید. قابلیت های مانورپذیری فوق العاده آن در توسعه جنگنده های بعدی مانند سوخو-۳۵ به کار گرفته شد.

۳. جنگنده های چینی: اژدهای نوظهور در آسمان

صنعت هوانوردی نظامی چین در سال های اخیر پیشرفت چشمگیری داشته و جنگنده های مدرنی را به جهانیان معرفی کرده است.

چنگدو J-۲۰ (Mighty Dragon): جنگنده نسل پنجم پنهان کار چین که نماد پیشرفت این کشور در فناوری های نظامی است. J-۲۰ با تمرکز بر ماموریت های برتری هوایی و ضربتی طراحی شده و از نظر ابعاد و برد عملیاتی، یک جنگنده توانمند محسوب می شود.

چنگدو J-۱۰C (Vigorous Dragon): یک جنگنده چندمنظوره نسل ۴.۵ که رقیبی جدی برای جنگنده هایی مانند F-۱۶ Block ۷۰ به شمار می رود. J-۱۰C به رادار آرایه فازی فعال (AESA) و سیستم های اویونیک مدرن مجهز است و توانایی حمل تسلیحات متنوعی را دارد. قیمت هر فروند از این جنگنده حدود ۴۰ میلیون دلار برآورد می شود.

تحلیل گزینه های خرید برای ایران: کدام محتمل تر است؟

نیروی هوایی ایران با ناوگانی فرسوده که عمدتاً شامل جنگنده های آمریکایی خریداری شده قبل از انقلاب و تعداد محدودی جنگنده روسی و چینی است، نیاز مبرمی به نوسازی دارد. در این میان، سه گزینه J-۱۰C، سوخو-۳۵ و سوخو-۵۷ بیش از سایرین مورد بحث و گمانه زنی قرار گرفته اند.

۱. سوخو-۳۵: گزینه ای قدرتمند اما پرحاشیه

خرید جنگنده های سوخو-۳۵ از روسیه برای سال ها موضوع اصلی بحث های نظامی ایران بوده است. مقامات رسمی ایران نیز بارها بر نهایی شدن این قرارداد تاکید کرده اند، اما تحویل این جنگنده ها همواره با تاخیر و ابهاماتی همراه بوده است.

نقاط قوت: سوخو-۳۵ یک جنگنده بسیار توانمند در نبردهای هوایی است و ورود آن می تواند جهش قابل توجهی در توان رزم نیروی هوایی ایران ایجاد کند.

چالش ها: روابط راهبردی روسیه، ملاحظات این کشور در قبال سایر بازیگران منطقه ای و فشارهای بین المللی، همواره به عنوان موانعی بر سر راه تحویل این جنگنده ها به ایران مطرح بوده اند. تاخیرهای مکرر، اعتبار این گزینه را تا حدودی خدشه دار کرده است.

احتمال خرید: متوسط

۲. چنگدو J-۱۰C: اژدهای چینی، یک انتخاب استراتژیک و اقتصادی

در پی تاخیرهای روسیه، نگاه ها به سمت شرق و جنگنده چینی J-۱۰C معطوف شده است. این جنگنده از نظر فناوری در سطح بالایی قرار دارد و قیمت آن نیز به مراتب اقتصادی تر از سوخو-۳۵ است.

نقاط قوت: J-۱۰C یک جنگنده مدرن با اویونیک پیشرفته و هزینه های عملیاتی پایین تر نسبت به جنگنده های سنگین است. چین به عنوان یک شریک راهبردی، ممکن است اراده سیاسی قوی تری برای فروش تسلیحات به ایران داشته باشد. قیمت مناسب تر این جنگنده امکان خرید تعداد بیشتری را فراهم می کند.

چالش ها: وابستگی به زنجیره تامین و پشتیبانی چین و نیاز به یکپارچه سازی آن با سیستم های دفاعی موجود در ایران از جمله چالش های این گزینه است.

احتمال خرید: بالا

۳. سوخو-۵۷: رویای نسل پنجم، دور از دسترس؟

خرید پیشرفته ترین جنگنده روسیه، یعنی سوخو-۵۷، بیشتر در حد گمانه زنی های رسانه ای باقی مانده است.

نقاط قوت: دستیابی به یک جنگنده نسل پنجم، ایران را در لبه فناوری هوایی منطقه قرار خواهد داد.

چالش ها: روسیه خود در حال تجهیز ناوگان داخلی به این جنگنده است و ظرفیت تولید آن محدود می باشد. هزینه بالای توسعه و تولید، پیچیدگی های فنی و عدم تمایل روسیه به صادرات پیشرفته ترین فناوری خود به این زودی ها، خرید سوخو-۵۷ توسط ایران را در آینده نزدیک بسیار بعید می سازد.

احتمال خرید: پایین

ارزش ریالی جنگنده های مورد بحث

با در نظر گرفتن نرخ دلار ۸۹,۰۰۰ تومان، ارزش ریالی گزینه های احتمالی برای ایران به شرح زیر خواهد بود:

توجه: قیمت های ذکر شده تقریبی بوده و می تواند بر اساس بسته های تسلیحاتی، آموزش، قطعات یدکی و شرایط قرارداد متغیر باشد.

سخن پایانی

به نظر می رسد که جنگنده چینی J-۱۰C محتمل ترین و منطقی ترین گزینه برای نوسازی کوتاه مدت و میان مدت نیروی هوایی ایران باشد. قیمت مناسب، فناوری قابل قبول و اراده سیاسی احتمالی پکن، این جنگنده را به گزینه ای جذاب تبدیل کرده است. در مقابل، با وجود توانایی های چشمگیر سوخو-۳۵، ابهامات سیاسی و تاخیرهای مکرر در تحویل آن، این گزینه را در هاله ای از عدم قطعیت قرار داده است. گزینه سوخو-۵۷ نیز در شرایط فعلی بیشتر به یک چشم انداز دور شباهت دارد تا یک برنامه عملیاتی.

در نهایت، تصمیم نهایی ایران به مجموعه ای از عوامل سیاسی، اقتصادی و راهبردی بستگی خواهد داشت. اما آنچه مسلم است، نیاز فوری ایران به نوسازی ناوگان هوایی خود برای حفظ توازن قوا و دفاع از حریم هوایی کشور در برابر تهدیدات روزافزون منطقه ای است.