اصلاحات فرمول نرخ خوراک پتروشیمی کارآمد است؟

نرخ خوراک بر اساس فرمولی که از سال ۹۴ تا یک سال قبل، تعیین می‌شد به همان فرمول و با محاسبه سقف قیمت گاز صادراتی ایران برگشت و البته برای آنکه گام مهم‌تر پیش‌بینی‌پذیری آینده برداشته شود این مصوبه تا پایان برنامه هفتم توسعه اجرایی می‌شود که چشم‌انداز آینده را برای فعالان و کارشناسان اقتصادی قابل اتکاتر خواهد کرد.

 در همین راستا حسن حسین نیا، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با تیتر کوتاه بیان کرد: فرمول نرخ خوراک پتروشیمی که در سال ۹۴ تبیین شد دو بخش را ابتدا بخش میانگین ۴ هاب فرامنطقه‌ای و میانگین قیمت صادراتی و داخلی در بر می‌گرفت. ۴ هاب فرامنطقه‌ای مربوط به هاب‌های کانادا، هلند انگلیس و امریکا هستند البته که در سال ۹۴ میانگین هاب منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای ۱۰ سنت بود؛ ولی بعد از تنش‌های میان اوکراین و روسیه این مبلغ افزایش پیدا کرده است. دو نکته درباره این فرمولاسیون وجود دارد ابتدا فاصله‌گرفتن از نرخ قطعی ۷ هزار تومان که شاید بهای سنگینی را متحمل بازار سرمایه کند؛ ولی باتوجه‌به اینکه کف قیمتی ۵ هزار تومان مقرر شده است و درعین‌حال نرخ خوراک سال قبل ۵ هزار تومان بود شاید منجر به افزایش نرخ خوراک شود.

 وی ادامه داد: اگر میانگین هاب فرامنطقه‌ای به زیر ۵ هزار تومان هم برسد با نرخ خوراک با همان ۵ هزار تومان محاسبه می‌شود. بنابراین افزایش نرخ خوراک را تجربه کردیم، اما از جهاتی ریسک تغییرات آن هم تا پایان برنامه هفتم توسعه مرتفع می‌شود و حداقل پیش‌بینی‌پذیری تا حدودی پررنگ می‌شود. البته باید در نظر داشت که افزایش نرخ اعمال شده است و برای برخی صنایع مانند متانول سازان ریسک‌های را به همراه دارد. از سوی دیگر چون شاهد تغییر نرخ تسعیر ارز از نیما به ارز مبادله بودیم، مشوقی برای صنعت پتروشیمی بود که بتوانند خود را بازیابی کنند و آسیب کمتری شرایط ببینند. تفاوت اصلی این فرمول با فرمولی که در سال ۹۴ اعمال می‌شد گپی است که در آن دیده می‌شود.

فرمول جدید برای صنعت پتروشیمی خوب است

در این باره همچنین احمد مهدوی ابهری، دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی،به تیتر کوتاه گفت: فرموله‌شدن به بهبود فضای کسب‌وکار (اصلاً عدد ثابت معنای ندارد، چراکه در سطح جهانی هم این موضوع معنا پیدا نمی‌کند. در کل دنیادیده نمی‌شود که برای گاز رقمی را اعلام کنند و آن را ثابت در نظر بگیرند.) کمک می‌کند. پس جای مشاهده نمی‌شود که قیمت گاز مبلغی در نظر گرفته شود و کاهش یا افزایش پیدا تکند، تغییر آن بستگی به متغیرهای بسیاری (تحولات اقتصادی در سطح جهانی، تحولات سیاسی و گاهی اتفاقات نظامی مانند جنگ اوکراین) دارد؛ بنابراین ثبات قیمت در نرخ خوراک به‌هیچ‌عنوان در صنعت پتروشیمی قابل‌قبول نیست. فرمول در شرایط فعلی مطلوب است البته که صنف از هاب اروپا گله‌مند (به دنبال حذف آن بودیم که متأسفانه نشد) بود.

 وی ادامه داد: سقف صادراتی ایران به‌عنوان مرجع معرفی شده است که نرخ‌ها نباید از سقف صادراتی کشور بیشتر شود، البته ایرادی در فرمالیته شدن نرخ خوراک وجود دارد که آن هم کف ۵ هزار تومان بوده و غلط است. باید گفت که به دنبال نامه‌نگاری با وزیر اقتصاد هستیم که کف در این فرمول بی‌معناست. شاید در سطح جهانی قیمت ریزش کرد ممکن نیست که قیمت‌ها در کشور کاهش پیدا نکند؛ بنابراین کف در فرمول نرخ خوراک معنای ندارد. سقف را تعیین می‌کنند به دلیل اینکه مشوق سرمایه‌گذاری شود. در نتیجه در بازار عرضه و تقاضاست که قیمت را تعیین می‌کند کف‌گذاری برای آن بی‌معنی است.

 مهدوی با بیان اینکه با تمام ایرادات فرمول جدید نرخ خوراک برای صنعت پتروشیمی خوب است ادامه داد: از قیمت ۷ هزار تومان و ۴ هزار تومان قیمت سوخت پایین خواهد آمد همچنین شناوری در آن دیده می‌شود؛ بنابراین شرایط بهبود می‌یابد و در مجموع این موضوع مزایایی خوبی دارد. اگر کف‌گذاری در فرمول حذف شود، معتقدم که این نحوه محاسبات پاسخگویی نیاز صنعت پتروشیمی خواهد بود. همچنین با این مصوبه دغدغه هر ساله تولیدکنندگان درباره قیمت گاز از بین می‌رود و دیگر نیازی به ورود مجلس و دیگر ارگان‌های نیازی نیست.

وی تاکید کرد: بعد از فرموله‌شدن نرخ خوراک و همچنین قیمت پایه در بورس کالا از ۲۸۵۰۰ تومان به نرخ مرکز مبادله (۳۷۵۰۰ تومان)، حواشی زیادی در مورد سیاست تثبیت ارزی مطرح شد و سازوکار جبران کاهش درآمد پتروشیمی‌ها بعد از افزایش نرخ خوراک این واحدهای صنعتی در مصوبه هیات دولت، مشخص شد؛ ازاین‌رو باتوجه‌به سناریوهای مختلف پیش‌بینی می‌شد که قیمت هر مترمکعب خوراک گاز در فصل زمستان تا ۸ هزار تومان هم‌افزایش یابد که این فعال صنفی بیان کرد: این موضوع صحت ندارد و با فرمول جدید اصلاً امکان همچنین افزایش نرخی در فصل زمستان وجود ندارد.

 دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی در پایان اظهارکرد: الان برای نتیجه‌گیری درباره کارآمد بودن فرمول جدید زود است. همچنین زمانی که فرمول جدید ابلاغ شد، همچنان نرخ خوراک همانند قبل بود در واقع ۵ ماه از سال نرخ خوراک با همان فرمول قبل محاسبه شده و برای ادامه سال با نرخ جدید محاسبات انجام می‌شود. صنعت پتروشیمی لوکوموتیو حرکت اقتصادی کشور و ارزآورترین صنعت کشور است. اگر به زنجیره این صنعت در واحدهای میانی و بالادستی کمک شود نتایج خوبی حاصل خواهد شد. زمانی با شرکت ساویک عربستان در رقابت بودیم؛ اما عقب افتاده‌ایم، الان آرامکو عربستان در رقابت شرکت اپل را نیز پشت سر گذاشته است. در کشور ما هم این ظرفیت وجود دارد؛ اما باید به بخش خصوصی میدان داده شود و از آن حمایت شود. متأسفانه این اتفاق تنها در حد شعار باقی‌مانده است و عملی نشد.