تجارت ایران و روسیه با توجه به توانمندی های هر دو کشور در حوزه هایی همچون نفت، پتروشیمی، مسیر ارتباطی از طریق دریای خزر حمل و نقل در طول کریدور شمال و جنوب، پتروشیمی، کشاورزی و مواد غذایی، فناوری اطلاعات، فرش، مبلمان، مصالح ساختمانی و ... دارای ظرفیت های ویژه ای است که می تواند سبب گسترش مبادلات تجاری و در نهایت ارزآوری برای هر دو کشور شود. در این میان با توجه به چالش هایی همچون محدودیت های گمرکی، تحریم های متعدد، نوسانات ارزی و مشکلاتی در زمینه نقل و انتقالات بانکی تجارت میان دو کشور درگیر مشکلاتی است. بسیاری از فعالان عرصه تجارت در این منطقه بر این باورند تعاملات اقتصادی میان این دو کشور و استفاده از ظرفیت های موجود نیازمند تدوین برنامه منسجم و منظمی است تا در نهایت توسعه مراودات تجاری را منجر شود. درباره وضعیت فعلی و چالشهای موجود تجارت ایران و روسیه گفتوگویی داشتیم با هادی تیزهوش تابان رئیس هیات مدیره اتاق بازرگانی مشترک ایران و روسیه که در ادامه می خوانید؛
هادی تیز هوش تابان رئیس اتاق بازرگانی ایران و روسیه درباره ارزیابی وضعیت تجاری ایران روسیه گفت: روابط تجاری میان این دو کشور در سال های اخیر به ویژه پس از تحولات ژئوپلیتیک و افزایش فشار تحریمها، روندی رو به رشد داشته است. گفتنی است کشور روسیه به عنوان یکی از بازارهای هدف مهم برای کالاهای ایرانی به شمار می آید. همچنین بازار روسیه ظرفیت بالایی برای توسعه همکاریهای تجاری و گسترش تعاملات صادراتی دارد.
وی عنوان کرد: مهمترین اقلام صادراتی ایران به روسیه شامل محصولات کشاورزی، غذایی مانند میوه، صیفی جات، خشکبار، محصولات گلخانهای و فرآوردههای لبنی، آبزیان، مصالح ساختمانی، محصولات پتروشیمی و خدمات فنی مهندسی است. با این حال و براساس آمارهای ارائه شده، این میزان از مراودات تجاری فاصله قابل توجهی با ظرفیت ها و توانمندی های کشور دارد.
تابان با اشاره به چالش های موجود در مسیر تعاملات تجاری ایران و روسیه بیان کرد: پیچیدگی و طولانی بودن فرآیندهای گمرکی از جمله معضلات جدی صادرات ایران به روسیه است. در حال حاضر برای ترفیع این چالش اقدامات مثبتی صورت گرفته است. از جمله مشکلات دیگری که روند صادرات را مختل کرده می توان به ناهماهنگی در استانداردها، ضعف در مقررات فنی و زیرساختهای حمل و نقل و به ویژه در کریدورهای ترانزیتی اشاره کرد. همچنین مشکلات بانکی و محدودیت در نقل و انتقالات نیز از معضلات جدی تعاملات تجاری به شمار می آید.
رئیس اتاق بازرگانی ایران و روسیه در ارائه راهکار رفع این مشکلات عنوان کرد: برای مرتفع ساختن این موانع باید راهکارهای ساده و موثری را به کار بگیریم؛ برای مثال دیجیتالی شدن فرآیندهای گمرکی، ایجاد خطوط حمل و نقل منظم دریایی وریلی، تقویت کریدور شمال و جنوب کشور، توسعه مراکز لجستیکی و همچنین انعقاد توافقنامه هایی در حوزه استاندارد میتوانند بسیار موثر باشند.
تابان با اشاره به نقش کلیدی دولت در تسریع و توسعه تجارت بین الملل بیان کرد: یکی از مهمترین حمایتهایی که دولت ها می توانند انجام دهند، اصلاح و ثبات بخشی به سیاستهای ارزی و تجاری است؛ چراکه ما اکنون در این زمینه درگیر مشکل متعددی هستیم. همچنین حمایت هدفمند از صادرکنندگان به ویژه در حوزه حمل و نقل و بیمه نیز از جمله مباحثی است که نیازمند توجه ویژه دولت است. توسعه دیپلماسی اقتصادی و فعال سازی رایزنان بازرگانی، سرمایه گذاری در زیرساختهای لجستیکی و مرزی، تسهیل دسترسی به بازارهای هدف از طریق توافقات ترجیحی و منطقهای نیز از جمله اقداماتی است که باید در دستور کار دولت قرار گیرد.
وی در پایان با اشاره به موضوع تجارت با اوراسیا توضیح داد: اگر تجارت با کشورهای عضو اوراسیا محقق شود، می توانیم بیش از ۸۰ درصد تعرفه های تجارت خود را صفر کنیم؛ این موضوع در نهایت منجر می شود در بهای تمام شده کالایی که صادر میکنیم، با سایر کشورها رقابت داشته باشیم. در واقع این موضوع به عنوان یک مزیت رقابتی به شمار می آید؛ البته این موضوع نباید میان فعالان اقتصادی کشور رقابت ناسالم ایجاد کند. اکنون سطح تجارت ما با کشور روسیه با توجه به امکانات و ظرفیت های دو کشور قابل قبول نیست؛ با هماهنگی بیشتر میان بخش خصوصی و دولتی و همچنین داشتن یک نگاه راهبردی به بازار این کشور، می توانیم سطح مراودات تجاری را گسترش دهیم. بازار روسیه می تواند حداقل بیش از ده میلیارد دلار برای ایران ارزآوری داشته باشد.