نمایشگاه تهران راس کار نباشد مجبوریم با اکسپو ژاپن آبرومندانه خداحافظی کنیم

نمایشگاه‌های جهانی که با نام اکسپو شناخته می‌شود، پرمخاطب‌ترین رویداد بعد از مسابقات جام جهانی فوتبال و بازی‌های المپیک است. البته با این تفاوت که رویدادی فرهنگی و اجتماعی قلمداد می شود  این رویداد هر پنج سال یکبار در یکی از کشورهای جهان برگزار شده و در آن قریب به اتفاق کشورهای جهان دستاوردهای اجتماعی، اقتصادی، علمی و پیشینه فرهنگی و دورنمای توسعه خود را به نمایش گذاشته می گذارند.

ابتدای آذر ماه سال ۱۳۹۷ از میان سه کشور ژاپن، روسیه و جمهوری آذربایجان به عنوان داوطلبان میزبان برگزاری نمایشگاه جهانی، شهر اوساکای ژاپن بعنوان میزبان اکسپوی ۲۰۲۵ انتخاب شد و نخست وزیر ژاپن همان روز و پس از اعلام پیروزی در این رقابت اعلام کرد: "نمایشگاهی را به جهانیان معرفی خواهند کرد که موجب تعجب همگان باشد" و کشور ژاپن فارغ از اکسپوهای تخصصی و باغبانی برگزار شده؛ برای سومین بار میزبان این رویداد جهانی خواهد بود.

بر اساس تحلیل آماری صورت گرفته از سوی مراجع رسمی در ژاپن، ۲۸ میلیون نفر از نمایشگاه بین المللی اوساکا که به مدت ۱۸۵ روز از می تا نوامبر ۲۰۲۵ (برابر با ۲۴ فروردین تا  ۲۱ مهر ۱۴۰۴) در جزیره مصنوعی Yumeshima با شعار 'طراحی جامعه آینده بر محور زندگی انسان ها' برگزار خواهد شد، بازدید خواهند کرد.

کشور عربستان سعودی  با بودجه ۷.۳ میلیارد دلاری سودای میزبانی اکسپوی ۲۰۳۰ را در سر می پروراند و شهر ریاض در رقابت با شهرهای رم ایتالیا، پوسان کره جنوبی و اودیسا اوکراین، تلاش می کند میزبانی نمایشگاه جهانی ۲۰۳۰  را بدست آورد . لازم به توضیح است  میزبان نهایی این رویداد، در ماه نوامبر( آذر ۱۴۰۲) توسط هیئت داوران انتخاب خواهد شد . اگر چه عربستان  از نظر محتوایی نسبت به ایتالیا و کره جنوبی چند گام عقب تر است اما ولیعهد جوان عربستان که پروژه های استراتژیک و فرا منطقه ای متعددی  را در این کشور راهبری می کند یقین دارد که برنده منتخب این رویداد جهانی در نوامبرخواهد بود.

شعار اصلی درطرح پیشنهادی سعودی ها برای کسب میزبانی اکسپو ۲۰۳۰ ریاض"عصر تغییر: با هم به آینده نگاه می کنیم" خواهد بود. طرح پیشنهادی این کشور  با هدف تنوع بخشی به درآمدهای کشور، افزایش درآمد غیرنفتی و قطع وابستگی به درآمدهای نفتی در عربستان سعودی است.

حال برگردیم به وضعیت حضور نه چندان با برنامه ایران در اکسپوی اخیر در ۲۰۲۰ دبی و نوعی سردرگمی برای مشارکت در اکسپو ۲۰۲۵ اوساکای ژاپن ، حتی در سفر اخیر وزیر امور خارجه ایران (آقای امیر عبدالهیان) به ژاپن که می توانست فرصتی مناسب برای رایزنی در مورد مشارکت قدرتمند ایران در اکسپوی ۲۰۲۵ باشد که گویا موضوع اکسپو ۲۰۲۵ اوساکای ژاپن در دستور کار نبوده و کاملا به دست فراموشی سپرده شد و محور گفتگوی سفر امیر عبدالهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با مقامات عالی ژاپن در مرداد ۱۴۰۲ به آخرین وضعیت مناسبات دوجانبه، مسائل افغانستان، خلیج فارس و اوکراین و لغو تحریم‌ها ختم شد و در نهایت امیرعبداللهیان از نمایشگاه دائمی معرفی ظرفیت‌های صادراتی و جاذبه‌های فرهنگی و گردشگری ایران در محل‌ سفارت جمهوری اسلامی ایران در توکیو بازدید کرد.

منتقدان دیروز اکسپو ۲۰۲۰ دوبی، متولیان اکسپو ۲۰۲۵ ژاپن هستند و به نظر می رسد اگر برای این مهم هرچه سریع تر برنامه ریزی مدون انجام ندهیم، مجبور خواهیم شد قید حضور در این رویداد جهانی را بزنیم. در این شرایط شاید مجبور باشیم تمام نگاه و استراتژی خود را برای نمایشگاه جهانی ۲۰۳۰ که احتمال زیاد در کشور دوست و همسایه برگزار خواهد شد متمرکز کنیم.

ضمن اینکه برای اولین بار مصوبه هیات محترم دولت مقرر کرده که مطالب محتوایی اکسپو ۲۰۲۵ ژاپن توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و فقط ساخت پاویون توسط وزارت صمت (شرکت سهامی نمایشگاه بین المللی) اجرایی شود. این انشقاق در ساخت پاویون ایران و تولید محتوا روند و رویکرد اجرا را نیز دچار کندی و آسیب خواهد کرد. طبعا شرکت سهامی نمایشگاه های بین المللی به واسطه تجربه گرانبها در حوزه برگزاری رویدادها چنانچه در راس کار نباشد، احتمال موفقیت کمتر خواهد بود. پس شاید بهتر است با اکسپو ژاپن آبرومندانه خداحافظی کنیم.