چرا بعد از بحران روحیه ما بدتر می‌شود؟
هانس سلیه، از چهره‌های شاخص در حوزه پژوهش‌های استرس، معتقد است که بدن انسان هنگام مواجهه با بحران، فشار یا مصیبت، سه مرحله مشخص را طی می‌کند.
مرحله نخست، هشدار است؛ در این مرحله، بدن وارد وضعیت بقا می‌شود و با ترشح هورمون‌هایی مانند کورتیزول و آدرنالین، فرد را برای مقابله با تهدید آماده می‌کند.
مرحله دوم، مقاومت است؛ اگر عامل استرس‌زا ادامه‌دار باشد، بدن با تمام توان در برابر آن ایستادگی می‌کند تا فرد بتواند به حیات و فعالیت خود ادامه دهد. اما اگر این وضعیت طولانی شود، بدن در نهایت وارد مرحله سوم، یعنی فرسودگی می‌شود. در این مرحله، ذخایر انرژی ته می‌کشد و نشانه‌هایی مانند خستگی، بی‌حوصلگی، اندوه و فرسودگی روانی پدیدار می‌شوند.
بنابراین، اگر این روزها احساس خستگی، غم یا بی‌انگیزگی می‌کنید، به‌معنای ضعف شما نیست؛ بلکه بدن شما بهای مقاومت در برابر روزهای پرتنش اخیر را می‌پردازد. اکنون زمان آن فرا رسیده که ریکاوری روانی یا بازسازی ذهنی و عاطفی آغاز شود.
اما ریکاوری روانی چگونه ممکن است؟ در ادامه، به پنج راهکار مهم برای بازگشت تدریجی به تعادل اشاره می‌کنیم:
۱. بازگشت به روتین‌های روزمره
مغز انسان با پیش‌بینی‌پذیری آرام می‌گیرد. در روزهای پس از بحران، بازگشت به فعالیت‌های آشنا مانند پیاده‌روی، خرید روزانه، چای نوشیدن با دوستان یا پختن کیک می‌تواند به کاهش اضطراب کمک کند.
۲. تقویت ارتباطات اجتماعی
تجربه‌های تلخ نیازمند همدلی و بیان مشترک‌اند. گفتگو با افراد امن و حمایتگر نه‌تنها احساس تنهایی را کاهش می‌دهد، بلکه به پردازش بهتر احساسات نیز کمک می‌کند.
۳. کاهش ورودی‌های منفی اطلاعاتی
بمباران خبری، ذهن را در وضعیت هشدار نگه می‌دارد. حالا که اوضاع تا حدی آرام‌تر شده، ضرورتی برای بررسی لحظه‌به‌لحظه اخبار وجود ندارد. به ذهن خود فرصت بازسازی بدهید.
۴. درگیر کردن بدن در تجربه‌های آرامش‌بخش
استرس تنها در ذهن باقی نمی‌ماند؛ در بدن نیز رسوب می‌کند. تجربه طبیعت، شنیدن صداهای آرام، چشیدن طعم‌های دلخواه، نوازش عزیزان یا فعالیت‌های بدنی منظم مانند ورزش، رقص یا پیاده‌روی می‌توانند به بدن این پیام را منتقل کنند که «اوضاع امن است».
۵. یافتن معنا
به گفته دکتر ویکتور فرانکل در کتاب «انسان در جست‌وجوی معنا»، ما همیشه کنترل اتفاقات را در دست نداریم، اما می‌توانیم نحوه مواجهه با آن‌ها را انتخاب کنیم. از خود بپرسید: این تجربه چه درسی برای من داشت؟ و از این پس، قرار است چگونه انسانی باشم؟
در این روزهای پس از بحران، ترمیم روان تنها یک انتخاب فردی نیست؛ یک ضرورت جمعی است.
نظر شما