توجه به مسئولیت اجتماعی در بخش معدن؛ شرط تحقق توسعه پایدار

در دومین روز از نوزدهمین نمایشگاه بین المللی معدن و صنایع معدنی ایران پنل تخصصی «چالش‌های محیط زیستی پیرامون معادن» با حضور مجید پورمقدم دبیر کارگروه‌های تعامل فعالیت‌های معدنی با منابع طبیعی و محیط زیست، علی خادم آستانه معاون حفاظت و امور اراضی سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، حمید ظهرابی معاون محیط زیست و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست و احسان افضلی‌پور عضو هیأت‌مدیره خانه معدن ایران برگزار شد.

در آغاز نشست، محور اصلی جلسه «شناسایی و بررسی چالش‌های محیط زیستی» در فعالیت‌های معدنی عنوان شد. سخنرانان با تأکید بر لزوم رعایت اصول توسعه پایدار خاطرنشان کردند که بهره‌برداری از معادن باید به گونه‌ای انجام شود که ضمن حفظ محیط زیست برای نسل‌های آینده، امکان جایگزینی ذخایر معدنی نیز فراهم شود.

 توسعه پایدار، سه‌ضلعی اقتصاد، اجتماع و محیط زیست

سخنرانان در ادامه این پنل تخصصی تأکید کردند که توسعه پایدار تنها زمانی محقق می‌شود که سه محور اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی به طور هم‌زمان در کنار یکدیگر قرار گیرند. در حالی که به گفته کارشناسان، در حوزه معدن ایران، مسیر کنونی با اصول توسعه پایدار همخوانی ندارد و اصلاح روند توسعه معادن در کشور ضروری است.

 تأثیر بحران‌های جهانی بر بخش معدن

در این نشست به تأثیر عواملی همچون تحریم‌ها، جنگ ۱۲ روزه، کرونا و خشکسالی بر ظرفیت‌های بالقوه بخش معدن کشور نیز اشاره شد. حاضران اذعان کردند  که این چالش‌ها موجب شده است بهره‌برداری از منابع معدنی با فشار بیشتری بر اکوسیستم‌های طبیعی همراه باشد. همچنین اعضای حاضر در این نشست  بر این نکته تأکید کردند که تحقق توسعه پایدار در گرو آن است که صنایع معدنی مسئولیت اجتماعی خود را جدی بگیرند و حفاظت از محیط زیست را در اولویت قرار دهند. در صورت توجه صنایع به این موضوع، امکان دستیابی به توسعه پایدار فراهم خواهد شد.

فرسودگی تجهیزات و ضرورت تعامل دولت و بخش خصوصی

یکی از چالش‌های اساسی مطرح‌شده در نشست، فرسودگی ماشین‌آلات و تجهیزات معدنی بود. اعضای حاضر در این نشست تخصصی با اشاره به اینکه در بسیاری از کشورها ماشین‌آلات فرسوده از چرخه تولید خارج می‌شوند، خواستار نوسازی تجهیزات و فناوری‌های معدنی شدند. همچنین بر هم‌اندیشی و تعامل میان دولت و بخش خصوصی برای ارتقای عملکرد زیست‌محیطی معادن تأکید شد.

 لزوم آمایش سرزمین و احیای معادن 

به گفته اعضای پنل، در هر نوع توسعه صنعتی، آمایش سرزمین پیش‌شرط برنامه‌ریزی است. با این حال، در بخش معدن به دلیل ماهیت خاص ذخایر، امکان انتخاب محل فعالیت محدود است. از این رو، حفظ وضعیت طبیعی مناطق معدنی، توجه به نوع ماده معدنی، فناوری استخراج و امکان احیا و بازسازی معادن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

 کاهش تنش‌های زیست‌محیطی با همکاری و سیاست‌گذاری کلان میسر است

در پایان، اعضای پنل تأکید کردند که هرگونه فعالیت معدنی، هرچند ناگزیر با تغییراتی در محیط زیست همراه است، اما با سیاست‌گذاری دقیق، همدلی میان دستگاه‌ها و تشکیل کارگروه‌های تخصصی می‌توان این تنش‌ها را به حداقل رساند؛ چراکه هرچند حذف کامل اثرات زیست‌محیطی غیرممکن است، اما با همکاری مشترک می‌توان به حداقل اصطکاک میان توسعه معدنی و حفاظت از محیط زیست دست یافت.