فرهنگیان امروز فقط شادی کنند

یونسکو که یک سازمان تخصصی سازمان ملل متحد است و با هدف کمک به ایجاد صلح، ریشه کن کردن فقر، توسعه پایدار و گفت‌وگوی بین فرهنگی از طریق آموزش، علوم، فرهنگ، ارتباطات و اطلاعات به وجود آمده، روز ۵ اکتبر را به عنوان روز معلم در سطح بین‌المللی نام‌گذاری کرده است.

۵ اکتبر و روز جهانی معلم فرصت مناسبی برای تمامی دانش‌آموزان در سرتاسر جهان برای قدردانی از معلمان است.

هر چند زمان این مراسم در کشور‌های مختلف متفاوت است، اما در همه کشور‌ها مراسم قدردانی از معلمان مشابه است. در سطح جهانی و به پیشنهاد یونسکو روز ۵ اکتبر (۱۳ مهر) به عنوان روز جهانی معلم نام‌گذاری شده است.

روز جهانی معلم

روز جهانی معلم برابر با ۵ اکتبر است که توسط سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) نامگذاری شده است.

روز جهانی معلم یک رویداد سالانه است که توسط بسیاری از کشور‌ها گرامی داشته می‌شود.

علاوه بر روز جهانی معلم، در هر کشور یک روز به عنوان روز ملی معلم با هدف بزرگداشت این مقام والا نامگذاری شده که این روز متناسب با علت و مناسبتی خاص انتخاب شده است.

چرا ۵ اکتبر روز جهانی معلم است؟

سازمان جهانی کار و یونسکو در سال ۱۹۶۶ توصیه نامه‌ای را در مورد وضعیت معلمان تصویب کردند.

این توصیه نامه معیار‌هایی را در مورد حقوق و مسئولیت‌های معلمان و استاندارد‌هایی را برای آماده‌سازی اولیه و آموزش بیشتر، استخدام، شرایط آموزش و یادگیری تعیین می‌کند.

در همین راستا و با توجه به اینکه معلمان نقش مهمی در تربیت نسل‌های آینده هر کشور دارند، این سازمان با هدف قدردانی از معلمان پرتلاش و زحمت کش روز ۵ اکتبر هر سال را به عنوان روز جهانی معلم نامگذاری کرد.

تاریخچه روز معلم در ایران

قبل از انقلاب ۵۷ در ایران، در روز ۱۲ اردیبهشت سال ۱۳۴۰ در تجمع اعتراض آمیز معلمان در میدان بهارستان، یکی از معلمان به نام ابوالحسن خانعلی کشته شد. وی معلمی ساده و بدون هیچ گونه گرایش حزبی بود که تقریباً همه احزاب از او به نیکی یاد کرده‌اند.

 پس از این اتفاق حکومت آن زمان برای دلجویی از معلمان و جلوگیری از اعتراضات آنها، روز ۱۲ اردیبهشت مصادف با سالروز کشته شدن ابوالحسن خانعلی را به عنوان روز معلم نامگذاری کرد.

پس از انقلاب ۵۷ نیز مرتضی مطهری که روحانی شیعه و استاد فلسفه اسلامی، کلام اسلامی و تفسیر قرآن بود در یازدهم اردیبهشت ۱۳۵۸ به‌دست اعضای گروه فرقان ترور شد. مطهری همچنین عضو هیات موتلفه اسلامی و از نظریه‌پردازان نظام جمهوری اسلامی ایران به شمار می‌رفت که قبل از انقلاب سال ۱۳۵۷ نیز استاد دانشکده الهیات دانشگاه تهران بود.

خبر ترور این عالم فرهیخته با یک روز تاخیر و در روز دوازدهم اردیبهشت ۵۸ منتشر شد و به همین مناسبت این روز دوباره به نام روز معلم در تقویم رسمی ایران نامگذاری شد و از آن زمان تا کنون هر ساله این روز در ایران گرامی داشته می‌شود.

اهمیت روز معلم

با وجود افراد مختلف در سیستم آموزشی، همیشه این معلم است که به عنوان آموزگار اصلی دانش آموزان شناخته می‌شود و نقش مستقیم و مهمی در تربیت و شکل‌گیری فرزندان جامعه و نسل آینده دارد. به همین علت وجود چنین روزی در سراسر دنیا و از جمله ایران اهمیت بالایی دارد، چرا که شاید اینگونه توجه بیشتری به جایگاه معلمان معطوف شود.

معلم (Teacher) کیست؟

معلم یا آموزگار کسی است که شغلش آموزش به دیگران است و به منظور آموزش معین به یک عده دانش‌آموز در یک مؤسسه تربیتی استخدام شده و دوره تربیت معلم را تمام کرده است.

در فرهنگ فارسی عمید واژه‌های تعلیم‌دهنده، آموزاننده و آموزگار برای معادل واژه معلم بیان شده است. دهخدا نیز در لغت نامه خود معلم را به معنی آموزاننده، مدرس و آموزگار آورده است.

روز معلم در کشور‌های مختلف

افغانستان

روز معلم در افغانستان ۵ اکتبر است. در این روز مدارس تعطیل هستند، اما دانش آموزان و معلمان به مدارس می‌روند و از آنها با غذا و شیرینی پذیرایی می‌شود و بنا به سنت به معلمان هدایای ویژه‌ای داده خواهدشد.

الجزایر

در الجزایر روز معلم ۲۸ فوریه است دلیل خاصی برای ثبت این تاریخ در کشور الجزایر ذکر نشده است.

کره‌ی جنوبی

روز معلم در کره جنوبی ۱۵ مه است. نخستین بهانه‌ی نامگذاری روز خاصی تحت عنوان روز معلم در این کشور، بازدید اعضای تیم جوانان صلیب سرخ کشور در تاریخ ۲۵ مه از معلم سابق خود در بیمارستان بود، اما این روز در تقویم از سال ۱۹۶۵ به بعد و به بهانه‌ی سالروز تولد «سوجونگ کبیر»، چهارمین پادشاه خانواده‌ی «چوسان» در کره به تاریخ ۱۵ مه تغییر پیدا کرد. برگزاری این مراسم ملی از سال ۱۹۷۳ تا ۱۹۸۲ متوقف شد، اما پس از آن برگزاری مراسم دوباره ادامه پیدا کرد.

آلبانی

روز معلم در آلبانی ۷ مارس است. در هفتم مارس ۱۸۸۷ نخستین مدرسه‌ی سکولاری که دانش آموزان آلبانی اجازه‌ی درس خواندن در آن را پیدا کردند تاسیس شد. تا پیش از آن تمامی مدارس تحت نظارت کلیسای کاتولیک بودند.

آرژانتین

روز معلم در آرژانتین ۱۱ سپتامبر است. به افتخار بزرگداشت «دومینگو فاستینو سارمینتو»، هفتمین رئیس‌جمهوری آرژانتین که در سال ۱۸۸۸ در آسونسیون درگذشت.

ارمنستان

روز معلم در ارمنستان ۴ اکتبر است. تا همین چندی پیش ارمنستانی‌ها نخستین یکشنبه‌ی ماه اکتبر را به عنوان روز معلم جشن می‌گرفتند.

اما به دلیل تصمیم مجلس نمایندگان این کشور در راستای اصلاح قوانین مربوط به تعطیلات و بزرگداشت ها، این روز به ۴ اکتبر منتقل شد.

بنگلادش

روز معلم در بنگلادش ۴ اکتبر می‌باشد. معمولا برگزاری مراسم بزرگذاشت معلمان در این کشور یک هفته طول می‌کشد، اما روز اصلی آن ۴ اکتبر است.

در این مدت زمان هیچ روزی مدارس تعطیل نیستند و معلمان و دانش آموزان سرکلاس‌ها می‌آیند، اما خبری از درس نیست. معلمان از تجربیات و خاطرات خود برای دانش آموزان صحبت می‌کنند و دانش آموزان هم برای معلمان خود کارت تبریک و یا هدایای ویژه‌ای می‌آورند.

بوتان

روز معلم در کشور بوتان ۲ مه است. به مناسبت سالروز تولد پادشاه سوم این کشور که کشورش را با نظام آموزش و پرروش مدرن آشنا کرد.

روز جهانی معلم،۱۳ مهر روز جهانی معلم،۵ اکتبر روز جهانی معلم

برزیل

روز معلم در کشور برزیل ۱۵ اکتبر است. از ۱۵ اکتبر ۱۹۶۳ به بعد به مناسبت حکم ساخت مدارس ابتدایی در برزیل، هرساله مراسم بزرگداشت روز معلم در این کشور برگزار می‌شود.

استرالیا

روز معلم در استرالیا آخرین جمعه‌ی ماه اکتبر می‌باشد. در استرالیا معمولا آخرین جمعه ماه اکتبر به عنوان روز معلم شناخته می‌شود. اگر آخرین جمعه‌ی ماه اکتبر هم زمان با روز هالووین باشد، مراسم بزرگداشت روز معلم به هفتم ماه نوامبر موکول خواهد شد. دلیل خاصی هم برای تعیین یک چنین تاریخی ذکر نشده است.

 آذربایجان

روز معلم در آذربایجان ۵ اکتبر می‌باشد. آذربایجانی‌ها از سال ۱۹۹۴، درست زمانی که یونسکو تصمیم به برگزاری روز جهانی معلم گرفت، این روز را با عنوان روز معلم در تاریخ کشور خود ثبت کردند.

شیلی

روز معلم در شیلی ۱۶ اکتبر می‌باشد. در سال ۱۹۶۷ روز ۱۱ سپتامبر در شیلی به عنوان روز معلم شناخته می‌شد، پس از آن تاریخ به دهم سپتامبر منتقل شد تا با روز دریافت جایزه‌ی نوبل «گابریل میسترال»، شاعر شیلیایی در سال ۱۹۴۵ هم زمان شود. اما در سال ۱۹۷۷ تاریخ روز معلم بار دیگر تغییر کرد و به افتخار تاسیس انجمن معلمان شیلی به روز ۱۶ اکتبر منتقل شد.

چین

روز معلم در چین ۱۰ سپتامبر می‌باشد. دانش آموزان در روز معلم در این کشور علاوه بر اینکه با دادن هدیه و یا کارت‌های تبریک از معلمان خود قدردانی می‌کنند، براساس سنت و مراسم ویژه‌ای به دیدار معلمان قدیمی خود در دیگر مقاطع تحصیلی می‌روند، اما آنچه در مورد تاریخ روز معلم جالب به نظر می‌رسد این است که در سال ۱۹۸۵ میلادی، دولت به طور ناگهانی تاریخ دهم سپتامبر را به عنوان روز بزرگداشت برای معلمان اعلام کرد و هیچ گاه هم توضیحی برای دلیل نامگذاری یک چنین روزی در این تاریخ خاص ارائه نداد. درحال‌حاضر بیشتر مردم چین خواهان این هستند که تاریخ مراسم بزرگداشت روز معلم در کشورشان به ۲۸ سپتامبر هم زمان با تاریخ برگزاری بزرگداشت این روز در تایوان انتقال یابد.

جمهوری چک

روز معلم در جمهوری چک ۲۸ مارس می‌باشد. زادروز «یان آموس کمنسکی» نویسنده و فیلسوف چک.

 روز جهانی معلم،۱۳ مهر روز جهانی معلم،۵ اکتبر روز جهانی معلم

روز معلم در جمهوری چک ۲۸ مارس زادروز «یان آموس کمنسکی» می‌باشد

روسیه

روز معلم در روسیه ۵ اکتبر است. در روسیه بین سال‌های ۱۹۶۵ تا ۱۹۹۴ بدون هیچ دلیل خاصی در نخستین یکشنبه‌ی ماه اکتبر مراسم بزرگداشت روز معلم برگزار می‌شد. اما پس از سال ۱۹۹۴ و اعلام روز جهانی معلم از جانب یونسکو، روس‌ها نیز ۵ اکتبر را به عنوان روز معلم در تاریخ خود ثبت کردند.

 ترکیه

روز معلم در ترکیه ۲۴ نوامبر می‌باشد. «مصطفی کمال آتاتورک» معقتد بود که نسل جدید ترک‌ها توسط معلمان ساخته می‌شوند.

او به خاطر تاسیس یک الفبای جدید در سال ۱۹۲۳ برای ترک‌ها به معلم اول ترکیه شهره بود. ۲۴ نوامبر روزی است که به عنوان روز معلم در تاریخ این کشور ثبت شد.  

اوکراین

روز معلم در اوکراین نخستین یکشنبه‌ی اکتبر می‌باشد. جمعه‌ی قبل از روز معلم را دانش آموزان و معلمان جشن گرفته و با یکدیگر به رستوران و یا کافه می‌روند.

فرانسه

در فرانسه، مهد تمدن اروپا، روزی به نام روز معلم وجود ندارد.

هند

روز معلم در هند ۵ سپتامبر است. این روز مصادف است با سالروز تولد «سارولی راکریشنا»، رئیس‌جمهوری سابق هند که اعتقادی شگرف به آموزش و پرورش داشت. راکریشنا یک دیپلمات برجسته، پژوهشگر و دانشمندی خوشنام، رئیس‌جمهوری هند و بالاتر از همه یک معلم بود. زمانی که دکتر راکریشنا در سال ۱۹۶۲ رئیس‌جمهوری هند شد، گروهی از دانش آموزان و دوستانش با او ملاقات کردند و از او خواستند به آنان اجازه دهد روز ۵ سپتامبر، سالگرد تولدش را جشن بگیرند.

دکتر راکریشنا در پاسخ گفت که به جای بزرگداشت سالروز تولد من، مایه‌ی افتخارم است، اگر ۵ سپتامبر به عنوان روز معلم شناخته شود.

از آن پس این روز در هند روز معلم نامیده شد.

 روز معلم در کشور هند مورد توجه معلمان و دانش آموزان قرار دارد. در این روز نه تنها معلمان مورد تقدیر قرار می‌گیرند، بلکه دانش آموزان ارشد و قدیمی‌تر کنفرانس‌هایی را ارائه کرده و تمام وظایف یک معلم را انجام می‌دهند.

به این ترتیب دانش آموزان به اهمیت معلم‌ها و کار سخت آنها پی می‌برند و از سوی دیگر آموزگاران نیز به یاد می‌آورند که وقتی دانش آموز بودند چه احساسی داشتند.

ایالات متحده

در ایالات متحده روز ملی معلم نخستین سه شنبه‌ی ماه مه برگزار می‌شود، اما هتفه‌ی اول ماه مه به طور کل هفته‌ی معلم محسوب می‌شود.

انجمن ملی آموزش و پرورش ایالات متحده این روز را به عنوان روز معلم برای قدردانی از زحمات معلمان تعیین کرده است.

ولی تاریخچه‌ی تعیین روز معلم در تقویم ایالات متحده، به تلاش‌های «رایان کراگ» معلم ویسکانسین در سال ۱۹۴۴ باز می‌گردد.

او با بحث و جدل زیاد با مسئولان سیاسی و آموزش و پرورش تلاش بسیاری برای ثبت روزی تحت عنوان روز معلم در تاریخ رسمی کشور کرد.

او بعد‌ها به روزولت، رئیس‌جمهوری وقت، نامه‌ای در این مورد نوشت و روزولت نیز پنجاه و یکمین کنگره‌ی ایالات متحده را متقاعد به تعیین تاریخ ۷ مارس به عنوان روز ملی معلم کرد، اما این روز بعد‌ها به هفته‌ی اول ماه مه تغییر یافت.

 این در حالی است که در ایالت ماساچوست امریکا، روز معلم در نخستین یکشنبه‌ی ماه ژوئن برگزار می‌شود.