در عصر ازدحام صداها، چه کسی می‌شنود؟

در دورانی که صداها از هر سو همچون موج‌هایی پرتلاطم به سوی ما هجوم می‌آورند، گوش‌ها اما، خسته و ناتوان‌اند.

ما در دنیایی زیست می‌کنیم که «گفتن» شده امری پیش‌پاافتاده، پی‌درپی و بی‌وقفه.

رسانه‌ها، شبکه‌های اجتماعی، پیام‌های بی‌پایان، هر کدام تریبونی برای بیان‌اند، اما در این همهمه‌ی بی‌امان، ما کمترین توجه را به *«شنیدن»* اختصاص می‌دهیم؛ مهارتی که زمانی از ریشه‌های بنیادی ارتباط انسانی بود.

روابط عمومی، اگر صرفاً هنر بیان و انتقال پیام باشد، دچار کاستی است؛ چرا که جوهره‌ی ارتباط انسانی، گوش دادن است. گوش دادن به معنای واقعی؛ شنیدنی که از ورای کلمات، به عمق نیازها، دغدغه‌ها و احساسات دیگران نفوذ می‌کند.

*در جهانی که «پاسخ» پیش از «پرسش» آماده است و «واکنش» پیش از «فهم» شکل می‌گیرد، روابط عمومی می‌بایست نقش خود را در احیای فضیلت شنیدن بازشناسی کند.*

 شنیدنِ صداهای ناگفته، شنیدنِ آنچه کمتر شنیده میشود.

پروفسور باقر ساروخانی، پدر علم جامعه شناسی ارتباطات در این باره می‌گوید: *« ارتباطات زمانی معنا پیدا می‌کند که شنیدن جدی گرفته شود؛ شنیدنِ فعال، شنیدنِ همراه با فهم و همدلی »*.

این سخن نه تنها یک توصیه اخلاقی، بلکه یک ضرورت حرفه‌ای است.

در شرایطی که جامعه با موج‌های اطلاعاتی گوناگون مواجه است، اعتماد عمومی به تدریج تضعیف می‌شود. عدم اعتماد، معلول فقدان شنیدن است؛ شنیدنی که در آن مخاطب احساس کند دیده و درک شده است. این فقدان، چالشی بزرگ برای روابط عمومی‌ها است که باید فراتر از انتقال پیام به درک و پاسخگویی به نیازهای عمیق‌تر جامعه مخاطب خود بپردازند.

در عمل، روابط عمومی باید پلی باشد میان گفتار و گوش دادن؛ میان سازمان‌ها و مخاطبان‌شان. این پل زدن مستلزم مهارت‌هایی است که از جنس فن و هنر فراتر می‌روند و به حوزه‌ی انسان‌شناسی و جامعه‌شناسی ارتباط پیدا می‌کنند. فهم زبان بدن، شناخت حساسیت‌های فرهنگی، درک روانشناسی جمعی و تعمق در معناشناسی پیام‌ها، همه اجزای یک شنیدن فعال و مؤثرند.

در عین حال، این کار دشوار است. در دنیایی که اغلب سازمان‌ها و نهادها بیشتر به دنبال فریادزدن پیام‌های خود هستند تا گوش سپردن به صداهای دیگران، روابط عمومی که با چالش شنیدن مواجه است، باید متکی به اخلاق حرفه‌ای و تعهد اجتماعی خود باشد. تنها در این صورت است که می‌توان از سطح نمایش و شعار عبور کرد و به ارتباطی عمیق و تأثیرگذار رسید.

روز جهانی ارتباطات و روابط عمومی فرصتی است برای تأمل و بازاندیشی. بیایید به جای آنکه فقط سخن بگوییم، سکوتی معنادار برگزینیم و گوش فرا دهیم. شاید در همین شنیدن است که قدرت تغییر، بازیابی اعتماد و خلق آینده‌ای انسانی‌تر نهفته است.